از کجا بفهمیم بارداریم سوال بسیاری از زنان باردار می‌باشد. زمانی که صحبت از تست بارداری می‌شود، بسیاری از افراد تصور می‌کنند منظور همان بی‌بی چک است، اما دقیق‌ترین راه برای تشخیص بارداری انجام آزمایش خون بارداری است. تست‌های بارداری شامل بی‌بی چک و بررسی از طریق نمونه خون است. هورمون بتاتیتر فقط در طول بارداری تولید می‌شود و وجود آن حاکی از باردارشدن است. هورمون BHCG پس از تولید شدن در بدن از طریق خون قابل‌شناسایی است. در این مقاله سعی داریم شما را با انواع تست بارداری آشنا کنیم.
آزمایش بارداری چیست؟
آزمایش بارداری راهی برای تشخیص باردار بودن با بررسی میزان گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) است. از همان ابتدای بارداری و در زمان بروز ، بدن برای حمایت از رشد جنین شروع به تغییراتی می‌کند که یکی از آن تولید hCG است. این ترکیب هورمونی فقط در زنان باردار و زمانی که تخمک بارورشده در رحم شروع به لانه گزینی می‌کند (حدود ۱۰ روز پس از لقاح) در خون و ادرار ظاهر می‌شود.
دو نوع تست بارداری وجود دارد که یکی تست ادراری و دیگری آزمایش خون است. نوع ادرار همان کیت‌های خانگی است که می‌توان بدون نسخه آن را از داروخانه‌ها تهیه کرد. اما آزمایش خون تشخیص بارداری با نسخه پزشک و در آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود. دلایل مختلفی برای انجام آزمایش بارداری وجود دارد.
چرا آزمایش خون برای بارداری تجویز می‌شود؟
آزمایش بارداری معمولا بعد از ظهور علائم بارداری تجویز می‌شود. با این حال شما می‌توانید پیش از شروع علائم و یک الی دو هفته پس از لقاح نیز این تست را انجام دهید. مهمترین علامت بارداری قطع چرخه قاعدگی است. سایر علائمی که ممکن است باعث شود پزشک تست حاملگی را تجویز کند شامل موارد زیر است:
- تهوع و استفراغ
- خستگی و کم طاقتی شدید
- میل مکرر به ادرار کردن
- هوس‌های غیرعادی برای غذا
- سینه‌های حساس و نوک سینه‌های تیره‌تر
- تغییر در حس بویایی و چشایی
- گرفتگی شکم، خونریزی و ترشح
- تغییرات پوستی
- نفخ یا یبوست
- بد خوابی
تست‌های بارداری چگونه عمل می‌کنند؟
همان‌طور که گفته شد اساس تست‌های بارداری بر شناسایی hCG در خون و ادرار استوار است. بااین‌حال باید زمان مشخصی از لقاح گذشته باشد تا این هورمون توسط آزمایش‌های بارداری قابل‌تشخیص باشد چون‌که زودتر از موعد مقرر باعث منفی شدن کاذب جواب آزمایش می‌شود. در اوایل بارداری مقدار هورمون در بدن بسیار اندک و شناسایی آن بسیار دشوار است به طوری‌که ممکن است باعث بروز جواب اشتباه شود. اما با گذر زمان غلظت گنادوتروپین جفتی در بدن افزایش می‌یابد و تست‌های ادراری و خونی قادر خواهند به‌درستی جواب آزمایش را گزارش کنند.
تفاوت تست‌های بارداری چیست؟
دو نوع آزمایش بارداری وجود دارد؛ آزمایش ادرار و آزمایش خون بارداری. تست ادرار معمولاً در خانه انجام می‌شود درحالی‌که آزمایش خون به تجهیزات آزمایشگاهی نیاز دارد.
کیت بارداری خانگی یا بی‌بی چک
به گفته بسیاری از سازندگان کیت‌ها، این نوع کیت‌ها درصورتی‌که طبق دستورالعمل استفاده شوند، در موارد مثبت بارداری، حدود ۹۹ درصد دقیق هستند. بی‌بی چک در اکثر داروخانه موجود است و نیازی به نسخه ندارد. بسته به نوع برند و شرکت سازنده، قیمت و مدت‌زمان ارائه نتیجه متفاوت است. قبل از انجام تست مهم است که دستورالعمل مربوط به انجام آزمایش را به‌خوبی مطالعه کنید.
تست‌های خانگی یا همان بی‌بی چک دارای یک نوار کاغذی هستند و اگر ادرار حاوی هورمون hCG باشد سبب تغییر رنگ آن می‌شود. تقریباً اساس کار تمام کیت‌های خانگی به یک شکل است و تنها تفاوت آن‌ها در نحوه استفاده از کیت و یا نوع نمایش مثبت و منفی بودن بارداری است. برای مثال در کیت‌های خودکاری لازم است که ابتدا ادرار را در ظرفی ریخته و سپس کیت را در آن قرار دهید. در بعضی مدل‌ها بی‌بی چک به‌صورت دیجیتالی است و با رقم نتیجه را نشان می‌دهد اما در بعضی دیگر تغییر رنگ کاغذ اساس تشخیص است.
در روش خانگی برای بسیاری از کیت‌ها بسته به دقت آن‌ها، hCG را می‌توان حدود ۱۰ روز پس از لقاح در ادرار تشخیص داد. اما اگر زودتر از زمان ذکرشده تست انجام شود احتمال ارائه نتیجه منفی کاذب وجود دارد. برای کم شدن خطا در انجام تست باید دستورالعمل شرکت سازنده قبل از انجام تست به‌خوبی مطالعه شود.
تفسیر نتایج تست بارداری خانگی با بی‌بی چک
پس از انجام بی‌بی چک اگر فقط یک خط رنگی روی نوار ظاهر شد، آزمایش منفی و به این معنی است که شما باردار نیستید. اگر دو خط رنگی بر روی کیت ظاهر شود، آزمایش مثبت است به این یعنی که شما باردار هستید. اما گاهی خطوط روشن و ضعیفی بر روی کیت ظاهر می‌شوند که ممکن است تصور کنید که باردار هستید اما دریافت یک خط مثبت ضعیف همیشه به معنای باردار بودن شما نیست.
اگر تست را در بازه زمانی توصیه‌شده انجام داده‌اید و یک خط مثبت ضعیف مشاهده شود به احتمال زیاد باردار هستید. اما اگر نتیجه تست را دیرتر از زمان تعیین‌شده (بیش از ۱۰ دقیقه) چک کرده باشید ممکن است خط کمرنگ یک خط تبخیر باشد، به این معنی که باردار نیستید. اگر ابهامی در مورد مثبت بودن یا کاذب بودن خط بارداری وجود دارد، آزمایش را دوباره انجام دهید.
خط کم رنگ در تست بارداری خانگی
در تست بارداری خانگی یا بی‌بی چک، هورمون hCG “بارداری” در ادرار بررسی می‌شود. هورمون hCG به‌طور معمول فقط در صورت باردار بودن در ادرار وجود دارد. بنابراین یافت شدن آن در ادرار باعث مثبت شدن جواب آزمایش بارداری می‌شود. هر خط مثبت حتی از نوع کمرنگ آن به این معنی است که تست حاملگی مثبت است و شما باردار هستید.
شاید این سوال برایتان مطرح شود که اگر باردار هستم چرا خط تست آنقدر ضعیف است؟ برای این سوال نکته زیر را بایستی در نظر گرفت. سطح hCG در طول بارداری رو به افزایش می‌رود و این بدین معناست که در اوایل حاملگی سطح آن بسیار پایین است و ممکن است در تست به صورت یک خط ضعیف و کم رنگ دیده شود. اگر آزمایش را در ابتدای صبح انجام دهید و قبل از تست آب زیادی ننوشید احتمالا خط پر رنگ‌تری بدست خواهد آمد.
البته این نکته را در نظر داشته باشید که به طور کلی احتمال خطا در نتیجه بی‌بی چک وجود دارد و بهترین راه برای تشخیص بارداری، انجام آزمایش خون است و وجود خط کمرنگ احتمال خطا را بالاتر نیز میبرد.
جواب مثبت کاذب در تست بارداری
نتایج بی بی چک یا تست بارداری خانگی می‌تواند به صورت یک خط، یک رنگ یا علامت “+” و “-” نشان داده شوند. در این تست‌ها مهم است که بتوانید جواب را به درستی تفسیر کنید و از بروز خطاهای احتمالی آگاه باشید. اگر با توجه به دستورالعمل کیت نتیجه مثبت باشد یعنی شما باردار هستید. اگر علامت مثبت شدن آزمایش را مشاهده کردید باید با پزشک زنان و زایمان مشورت کنید تا اقدامات بعدی را انجام دهید.
در موارد بسیار نادری احتمال بروز خطای مثبت کاذب وجود دارد. مثبت کاذب به این معنی است که شما باردار نیستید اما نتیجه آزمایش می‌گوید که باردار هستید. یکی از علت‌های چنین خطایی وجود خون یا پروتئین در ادرار است که باعث ایجاد یک خط خفیف و مشابه خط بارداری می‌شود. بعضی داروها مانند مسکن‌ها، ضد تشنج‌ها، خواب آورها و داروهای باروری می‌توانند نتایج مثبت کاذب ایجاد کنند.
جواب آزمایش خون بارداری معمولاً پس از چند ساعت آماده می‌شود. گاهی پزشکان آزمایش خون را چندین بار در طی بارداری تجویز می‌کنند تا سطوح hCG در مراحل مختلف بارداری چک شود. سطح hCG معمولاً در هفته‌های اول بارداری هر دو روز یک بار دو برابر می‌شود. اگر سطح هورمون با گذر زمان تغییر نکند، ممکن است نشان‌دهنده اختلال در بارداری باشد. سطوح بسیار بالای hCG ممکن است به معنی بارداری چند قلویی باشد.
تست منفی کاذب بارداری
جواب منفی کاذب در تست بارداری به این معنی است که شما باردار هستید اما جواب آزمایش منفی می‌شود. شایع‌ترین علت جواب منفی کاذب این است که آزمایش را خیلی زودتر از موعد مقرر انجام داده‌اید. بنابراین برای جلوگیری از جواب منفی کاذب باید روزهای کافی از تخمک‌گذاری و لقاح گذشته باشد تا بدن زمان کافی برای ساخت هورمون را داشته باشد. اگر قبل از انجام تست آب زیادی نوشیده باشید ممکن است ادرار رقیق شده و غلظت هورمون کاهش یافته باشد. بنابراین لازم است که تست بارداری را در اوایل صبح که غلظت هورمون در ادرار بالاست انجام دهید.
آزمایش خون برای بارداری
نوع دیگری از تست بارداری که می‌توان از آن استفاده کرد، آزمایش خون است که با نام تجویز می‌شود. برای این آزمایش از فرد در آزمایشگاه یا کلینیک یک نمونه خون گرفته می‌شود تا هورمون hCG در آن ارزیابی شود. این آزمایش نه‌تنها مثبت و منفی بودن بارداری بلکه مقدار دقیق هورمون را نیز مشخص می‌کند و گاهی از آن می‌توان بارداری چند قلویی را نیز تشخیص داد.
آزمایش خون معمولاً برای زنانی مورداستفاده قرار می‌گیرد که تحت درمان‌های ناباروری قرار دارند و یا زمانی که پزشک تشخیص دهد که انجام چنین تستی ضرورت دارد. آزمایش خون حساس‌تر از آزمایش ادرار است زیرا می‌تواند سطوح بسیار کمی hCG را در خون تشخیص دهد. این بدان معناست که این روش پاسخ دقیق‌تری را در اوایل بارداری یعنی طی ۹ تا ۱۲ روز پس از لقاح ارائه می‌دهد در حالی‌که تست ادراری در همین زمان با خطای بیشتری مواجه است.
شرایط آزمایش خون بارداری
باید قبل از آزمایش بارداری درباره بیماری‌هایی که دارید با پزشک صحبت کنید. زیرا ممکن است به دلیل برخی بیماری‌ها تست بارداری به طور کاذب مثبت شود. برخی از انواع سرطان، (Down Syndrome) و تومورهای کبدی از جمله این بیماری‌ها هستند. با این حال، سطح هورمون ممکن است در بارداری‌هایی که تحت شرایط ناسالم مانند: حاملگی خارج از رحم رخ می‌دهد نیز بالا باشد.
آزمایش زودهنگام بارداری می‌تواند باعث نتیجه منفی کاذب شود؛ اما نتایج تست حاملگی مثبت بارداری معمولا کم خطا هستند. برای انجام تست خون بارداری شرایط خاصی مانند ناشتایی لازم نیست.
تفسیر آزمایش بارداری خون چگونه انجام می شود؟
برای تایید بارداری لازم است که میزان hCG بالاتر از ۱۰ Iu/l باشد. نتایج کمتر از این لزوما به معنای عدم بارداری نیست و ممکن است با گذشت چند روز تکرار آزمایش بارداری شما را تایید کند؛ زیرا مقدار هورمون hCG در یک زن باردار هر روز افزایش می‌یابد. در دو هفته اول بارداری این مقدار بین ۰ تا ۵، در هفته سوم بین ۵ تا ۱۰ و هفته چهارم می‌تواند بالای ۱۰ باشد. اگر جواب تست بارداری مثبت باشد؛ به معنای تایید حاملگی است.
آیا امکان خطا در آزمایش بارداری وجود دارد؟
به طور کلی باید گفت امکان خطا در این آزمایش‌ها وجود دارد. به خصوص آزمایش ادرار می‌تواند دقت پایینی داشته باشد و تست حاملگی مثبت و منفی می‌توانند کاذب باشند. اما در آزمایش خون معمولا فقط نتایج منفی می‌تواند کاذب باشد. نتایج مثبت کاذب در آزمایش خون می‌تواند در صورت خطای آزمایشگاهی رخ دهد. عوامل خطا در آزمایش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تست سریع
- دوره پس از زایمان (تا چند هفته پس از زایمان ممکن است هنوز تست بارداری شما مثبت شود.)
- بعضی بیماری‌های خاص
- خطای آزمایشگاهی
چه زمانی برای آزمایش خون بارداری مناسب است؟
اگر فکر می‌کنید که باردار هستید بهتر است یک آزمایش بارداری انجام دهید تا از بارداری مطمئن شوید چراکه اگر باردار باشید، باید مراقبت‌های دوران حاملگی را شروع کنید. تست‌های بارداری خانگی در تشخیص زودهنگام بارداری متفاوت هستند. اغلب پس از ده روز از لقاح یک آزمایش خانگی مثبت می‌شود.
به یاد داشته باشید که اگر آزمایش زودتر انجام شود، حتی اگر باردار هم باشید ممکن است نتیجه منفی شود. اگر آزمایش منفی شد و اما باز هم پریود نشدید، آزمایش را دوباره تکرار کنید. بهترین زمان انجام آزمایش خون نیز یک هفته پس از لقاح است و چنانچه زودتر از این زمان برای انجام آزمایش اقدام کنید احتمال بروز جواب منفی کاذب قوت می‌گیرد.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "بهترین زمان برای انجام تست بارداری چه زمانی است؟" هستید؟ با کلیک بر روی کسب و کار ایرانی, پزشکی، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "بهترین زمان برای انجام تست بارداری چه زمانی است؟"، کلیک کنید.