نمونه دادخواست نفقه فرزند بالای 18 سال

اگه فرزندت به سن قانونی رسیده ولی هنوز نیاز به حمایت مالی داره، می تونی برای گرفتن نفقه فرزند بالای 18 سال اقدام کنی. این یعنی فرزندت، چه پسر باشه چه دختر، اگه شرایط خاصی مثل دانشجو بودن، بیمار بودن یا نداشتن شغل مناسب رو داشته باشه، می تونه نفقه بگیره. برای این کار باید یه دادخواست حقوقی تنظیم کنی و مراحل قانونی رو طی کنی که توی این مقاله صفر تا صدش رو برات می گیم.

خیلی وقت ها فکر می کنیم وقتی بچه ها بزرگ می شن و از ۱۸ سالگی رد میشن، دیگه مسئولیت نفقه شون از دوش پدر و مادر برداشته میشه. اما تو قانون خانواده ما، همیشه هم اینطوری نیست. شرایطی هست که فرزند حتی بعد از رسیدن به سن قانونی هم می تونه از والدینش نفقه بخواد. مثلاً وقتی داره درس می خونه و هنوز دستش به جیب خودش نرفته، یا اگه خدای نکرده دچار بیماری یا مشکل خاصی باشه که نتونه کار کنه. تو این مقاله می خوایم حسابی پرونده نفقه فرزند بالای ۱۸ سال رو وا کنیم، از مبانی قانونی گرفته تا مدارکی که لازم داری و حتی نمونه دادخواست و لایحه دفاعیه. پس اگه دنبال اینی که حق و حقوقت رو تو این زمینه بدونی یا برای بچه هات کاری کنی، تا آخر این مطلب با ما باش.

اصلاً چرا فرزند بالای 18 سال نفقه می خواد؟ مبانی و شرایطش چیه؟

اول از همه بیایم یه ذره قانون رو مرور کنیم. تو حقوق ما نفقه یعنی تامین نیازهای ضروری زندگی یه نفر، مثل خوراک، پوشاک، مسکن، هزینه های تحصیل و درمان. معمولاً این مسئولیت گردن پدره و اگه پدر نتونه یا فوت کرده باشه، مادر و بعدش اقوام نزدیک تر مسئول میشن. حالا سوال اینجاست که بعد از ۱۸ سالگی چی؟

ببینید، قانونگذار ما یه نگاه حمایتی به فرزندان داره. درسته که سن بلوغ شرعی برای دختر ۹ سال و برای پسر ۱۵ ساله، و سن ۱۸ سالگی هم به عنوان سن رشد و استقلال شناخته میشه، اما همیشه اینطوری نیست که با رسیدن به این سن، دیگه نفقه قطع بشه. اگه فرزند بالای ۱۸ سال هنوز نتونه خودش رو اداره کنه و از نظر مالی مستقل نباشه، و از اون طرف پدر یا مادری که باید نفقه بده، توانایی مالی داشته باشه، اون وقته که می تونی برای نفقه اقدام کنی.

نفقه چیا رو شامل میشه؟

نفقه فقط پول تو جیبی نیست! طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه شامل همه چیزایی میشه که فرزند برای یه زندگی معمولی نیاز داره. یعنی چی؟

• خوراک و پوشاک کافی
• مسکن متناسب با شان خانواده
• هزینه های درمانی و بهداشتی
• هزینه های تحصیل (شهریه، کتاب، رفت و آمد و…)
• و هر چیز ضروری دیگه ای که برای زندگی عادی لازمه.

پس نفقه یه پکیج کامله که قرار نیست فقط شکم بچه رو سیر کنه، بلکه قراره یه زندگی مناسب براش فراهم کنه.

کی باید نفقه بده؟ پدر یا مادر؟

تو قانون ما، مسئولیت اصلی پرداخت نفقه فرزند، اول از همه با پدره. این یه تکلیف قانونی و اخلاقیه. حالا اگه پدر به هر دلیلی نتونه نفقه بده (مثلاً فوت کرده باشه، زندانی باشه، یا اصلاً توانایی مالی نداشته باشه)، اون وقته که مسئولیت میفته گردن مادر. اگه مادر هم نتونه، ممکنه اقوام نزدیک تر مثل پدربزرگ یا مادربزرگ مسئول بشن. پس ترتیبش اینطوریه که اول پدر، بعد مادر.

بلوغ قانونی با 18 سالگی فرق داره؟ چه تاثیری رو نفقه داره؟

اینجا یه نکته مهم حقوقی داریم. سن بلوغ تو ایران برای دختر ۹ سال و برای پسر ۱۵ ساله. یعنی از این سن، فرزند از نظر شرعی بالغ محسوب میشه و می تونه تو بعضی مسائل حقوقی مثل وصیت کردن، خودش تصمیم بگیره. اما سن ۱۸ سالگی سن رشد یا سن قانونی محسوب میشه. این یعنی بعد از ۱۸ سالگی، فرض بر اینه که فرد عاقل و بالغ شده و می تونه خودش کاراش رو انجام بده و مستقل زندگی کنه.

ولی در مورد نفقه، صرف رسیدن به ۱۸ سالگی به معنای قطع خودکار نفقه نیست. اگه فرزند بالای ۱۸ سال نتونه به خاطر شرایط خاصی (که پایین تر می گیم) خودش رو اداره کنه، پدر یا مادر باید همچنان نفقه اش رو بدن. در واقع اینجا قانون به نیاز واقعی فرد نگاه می کنه نه فقط به عدد سنش.

شرط اصلی برای گرفتن نفقه بعد از 18 سالگی چیه؟

پایه و اساس این ماجرا اینه: اگه فرزند بالای ۱۸ سال توانایی مالی برای اداره زندگی خودش رو نداشته باشه و نتونه کسب درآمد کنه، و از اون طرف والد (پدر یا مادر) که باید نفقه بده، توانایی مالی داشته باشه، اون وقته که نفقه واجب میشه. پس دو تا شرط اصلی داریم:

1. فرزند تمکن مالی نداشته باشه: یعنی نتونه خودش پول دربیاره یا درآمدش کفاف زندگیش رو نده.
2. والد (پدر یا مادر) تمکن مالی داشته باشه: یعنی پول و مال و اموال کافی برای پرداخت نفقه داشته باشه.

چه جور وقت هایی فرزند بالای 18 سال می تونه نفقه بگیره؟

حالا بیایم ببینیم این «عدم توانایی مالی» دقیقاً شامل چه مواردی میشه که دادگاه ها قبولش دارن:

• ادامه تحصیل: این یکی از رایج ترین دلایله. اگه فرزندت داره تو دانشگاه یا هر مرکز آموزشی معتبر دیگه درس می خونه و هنوز استقلال مالی پیدا نکرده، می تونه نفقه بگیره. این شامل هزینه های دانشگاه، کتاب، خوابگاه و … میشه. البته باید ثابت کنی که تحصیلش جدیه و به خاطر تنبلی درس رو ول نکرده!
• بیماری یا معلولیت: اگه فرزندت خدای نکرده دچار بیماری سخت یا معلولیتی باشه که نتونه کار کنه و درآمدی داشته باشه، حتی اگه سنش بالای ۱۸ سال باشه، نفقه بهش تعلق می گیره. هزینه های درمان و نگهداری هم جزو نفقه محسوب میشه.
• عدم اشتغال به کار: این مورد برای پسرها معمولاً بعد از اتمام تحصیل و دوره سربازی مطرح میشه. اگه پسر تلاش کرده باشه شغل پیدا کنه ولی موفق نشده باشه و بیکار باشه، می تونه برای نفقه اقدام کنه. البته باید ثابت کنه که واقعاً دنبال کاره و بیکاریش از روی تنبلی نیست.
• دختران مجرد: برای دخترها، وضعیت یه ذره فرق می کنه. اگه دختر بعد از ۱۸ سالگی ازدواج نکرده باشه و شغل مستقل و با درآمد کافی هم نداشته باشه، معمولاً تا زمانی که ازدواج کنه، مستحق نفقه از پدرشه. حتی اگه شاغل هم باشه، اگه درآمدش کفاف زندگی مناسبش رو نده، بازم می تونه نفقه بگیره. این نشون دهنده نگاه حمایتی قانون به دختران مجرده.

پس می بینی که صرفِ بزرگ شدن، پرونده نفقه رو نمی بنده. اگه فرزند تو یکی از این دسته ها قرار بگیره، هنوز می تونه روی حمایت قانونی حساب کنه.

چه مدارکی لازم داری تا بری دنبال نفقه فرزند بالای 18 سال؟

خب، تا اینجا فهمیدیم کی و چرا میشه نفقه گرفت. حالا بریم سراغ بخش عملی کار: جمع آوری مدارک. اگه مدارکت کامل باشه، پرونده ت راحت تر و سریع تر پیش میره. یادت باشه، قاضی بر اساس اسناد و مدارک تصمیم می گیره، نه فقط حرف و حدیث.

مدارک شناسایی چی؟

اینا که پای ثابت همه پرونده های حقوقین:

• شناسنامه فرزند: اصل و کپی.
• کارت ملی فرزند: اصل و کپی.
• شناسنامه و کارت ملی والدین: اصل و کپی (همینطور که گفتیم، هم برای خواهان و هم برای خوانده ممکنه لازم باشه).

چطور ثابت کنیم فرزند توانایی مالی نداره؟

این بخش مهم ترین قسمت ماجراست و باید حسابی براش سند و مدرک جمع کنی:

• گواهی اشتغال به تحصیل: اگه فرزندت دانشجوئه، یه گواهی معتبر از دانشگاه یا مرکز آموزشی که نشون بده مشغول به تحصیل در رشته و مقطع مشخصیه، به همراه کارت دانشجویی.
• مدارک پزشکی و گواهی از کار افتادگی: اگه فرزندت بیمار یا معلوله، همه مدارک پزشکی، سوابق بستری، آزمایش ها، و اگه از کار افتاده شناخته شده، گواهی از سازمان های مربوطه (مثلاً پزشکی قانونی یا بهزیستی) رو باید ارائه بدی.
• صورت حساب هزینه های زندگی: این یکی خیلی می تونه بهت کمک کنه. فیش های اجاره خونه، قبوض آب و برق و گاز، رسید خرید مایحتاج روزانه، فاکتورهای درمانی، فیش شهریه مدرسه یا دانشگاه و هرچیزی که هزینه های ماهانه زندگی فرزندت رو نشون بده.
• استشهادنامه محلی یا مدارک مربوط به عدم اشتغال: اگه پسر هستی و دنبال کار گشتی ولی پیدا نکردی، می تونی از همسایه ها یا آشنایان استشهادنامه بگیری که گواهی کنن شما دنبال کار بودی و بیکاریت از روی تنبلی نیست.
• پرینت گردش حساب بانکی فرزند: اگه حسابی داره که موجودیش پایینه یا گردش مالی خاصی نداره، می تونه عدم تمکن مالیش رو نشون بده.

چطور ثابت کنیم والد توانایی مالی داره؟

برای اینکه دادگاه حکم به نفقه بده، باید مطمئن بشه که والد مسئول (پدر یا مادر) از عهده پرداخت نفقه برمیاد. پس این مدارک هم لازمه:

• فیش حقوقی یا گواهی اشتغال به کار: اگه والد شاغله، فیش حقوقیش می تونه درآمدش رو نشون بده.
• سند مالکیت اموال: سند خونه، زمین، مغازه، ماشین، حساب های بانکی و هرچیزی که نشون دهنده دارایی های والد باشه.
• پرینت گردش حساب بانکی: اگه به این مدارک دسترسی داری، می تونه وضعیت مالی والد رو شفاف تر کنه.
• استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک: دادگاه خودش می تونه این استعلام رو بگیره تا ببینه والد چه اموالی به نامش داره.

مدارک دیگه هم هست؟

• رأی طلاق والدین: اگه پدر و مادر از هم جدا شدن، کپی رأی طلاق برای پرونده لازمه.
• توافق نامه قبلی نفقه: اگه قبلاً در مورد نفقه توافقی شده (چه در دادگاه و چه خارج از دادگاه)، اون توافق نامه هم مدرک مهمیه.

یادت باشه که جمع آوری دقیق و کامل این مدارک می تونه روند پرونده ات رو حسابی جلو بندازه و شانس موفقیتت رو بالا ببره. هیچ وقت فکر نکن یه مدرک کوچیک بی اهمیته!

چطور یه دادخواست نفقه فرزند بالای 18 سال بنویسیم و به دادگاه بدیم؟

خب، حالا که مدارک رو جمع کردی، وقتشه بریم سراغ تنظیم و ارائه دادخواست. این قسمت خیلی مهمه چون لحن و محتوای دادخواستت می تونه تأثیر زیادی تو نظر قاضی داشته باشه. نگران نباش، مرحله به مرحله با هم پیش میریم.

مراحل کار چیه؟ از کجا شروع کنیم؟

1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: دیگه مثل قدیم نیست که بری دادگاه و کلی فرم پر کنی. الان همه چی تو این دفاتر انجام میشه. باید با مدارک شناساییت و مدارکی که برای اثبات نفقه جمع کردی، به یکی از این دفاتر مراجعه کنی.
2. تنظیم و ثبت دادخواست: تو دفتر خدمات، یه فرم دادخواست رو پر می کنی. این فرم اجزای مشخصی داره که باید با دقت و به درستی پر بشه. اطلاعات خواهان، خوانده، خواسته، دلایل و منضمات و شرح دادخواست. نگران نباش، کارکنان اونجا کمکت می کنن.
3. پرداخت هزینه های دادرسی: برای ثبت دادخواست باید یه مبلغی رو به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کنی.
4. ارجاع به دادگاه خانواده: بعد از ثبت، دادخواست شما به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده میشه و یه شماره پرونده بهت میدن. بعدش باید منتظر ابلاغیه دادگاه برای جلسه رسیدگی باشی.

اجزای اصلی دادخواست:

هر دادخواستی یه سری بخش های ثابت داره که باید دقیق پر بشه:

• خواهان: کسی که نفقه رو مطالبه می کنه. معمولاً خود فرزند بالای ۱۸ سال. اگه فرزند محجور باشه (نتونه از خودش مراقبت کنه)، قیم یا ولی قهریش (معمولاً پدر یا پدربزرگ پدری) می تونه خواهان باشه.
• خوانده: کسی که باید نفقه رو بده. معمولاً پدر.
• خواسته: دقیقاً چی می خوای؟ مطالبه نفقه جاریه (نفقه ای که از الان به بعد باید بده) و مطالبه نفقه معوقه (اگه قبلاً نفقه نداده و می خوای مال گذشته رو هم بگیری). همچنین می تونی خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه رو هم بخوای.
• دلایل و منضمات: اینجا باید لیست مدارکی که جمع کردی (شناسنامه، گواهی اشتغال به تحصیل، مدارک پزشکی و…) رو بنویسی و کپی شون رو ضمیمه کنی.
• شرح دادخواست: این بخش مهم ترین قسمت ماجراست که باید با دقت و زبانی شیوا و قانع کننده نوشته بشه.

تو شرح دادخواست چی بنویسیم؟ نکته های مهمش چیه؟

شرح دادخواست جاییه که داستان رو برای قاضی تعریف می کنی و دلایل قانع کننده ات رو می گی. حواست باشه که باید دقیق و مستند حرف بزنی:

• بیان دقیق رابطه خویشاوندی و تاریخ تولد فرزند: اول از همه بگو خواهان کیه و چه نسبتی با خوانده داره و کی به دنیا اومده.
• توضیح کامل وضعیت فرزند: اینجا باید مفصل توضیح بدی که چرا فرزندت نیاز به نفقه داره. مثلاً:
  • اگه دانشجوه: فرزندم در حال حاضر دانشجوی رشته […] در مقطع […] در دانشگاه […] می باشد و به دلیل تمرکز بر تحصیل، امکان اشتغال و کسب درآمد مستقل را ندارد.
  • اگه بیمار یا معلوله: فرزندم به بیماری […] مبتلاست که طبق مدارک پزشکی پیوست، مانع از توانایی او برای اشتغال و تأمین معاش شده است. هزینه های درمان و نگهداری او نیز بسیار بالاست.
  • اگه بیکاره: فرزندم پس از اتمام تحصیلات و خدمت سربازی، تلاش های زیادی برای یافتن شغل مناسب انجام داده است (استشهادنامه پیوست)، اما به دلیل شرایط اقتصادی و نبود فرصت شغلی، هنوز موفق به کسب درآمد نشده و قادر به تأمین معاش خود نیست.
  • اگه دختر مجرده: فرزندم مجرد است و در حال حاضر شغلی با درآمد مکفی که کفاف هزینه های زندگی او را بدهد، ندارد.
• بیان تمکن مالی والد پرداخت کننده: باید بگی که والد (خوانده) توانایی مالی داره و از عهده پرداخت نفقه برمیاد. مثلاً: خوانده محترم دارای شغل […] با درآمد مکفی […] و اموال […] می باشد که به راحتی قادر به پرداخت نفقه فرزندش است.
• استناد به مواد قانونی مرتبط: حتماً به مواد قانونی مربوطه اشاره کن. مثلاً مواد ۱۱۹۷، ۱۱۹۸، ۱۱۹۹، ۱۲۰۴ قانون مدنی. می تونی بگی: با استناد به مواد […] قانون مدنی و رویه قضایی، فرزندم مستحق دریافت نفقه از خوانده محترم می باشد.
• درخواست ارجاع پرونده به کارشناس رسمی دادگستری: چون تعیین میزان نفقه کار تخصصی ایه، باید از دادگاه بخوای که پرونده رو به کارشناس ارجاع بده تا با بررسی شرایط، مبلغ نفقه رو تعیین کنه.
• درخواست مطالبه نفقه معوقه: اگه نفقه گذشته رو هم می خوای، باید صراحتاً تو دادخواستت بنویسی که مطالبه نفقه معوقه از تاریخ […] لغایت صدور حکم رو هم دارم.
• درخواست مطالبه خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه: یادت نره که می تونی هزینه هایی که برای دادگاه کردی (مثل هزینه وکیل، هزینه کارشناسی، و…) رو هم از طرف مقابل بخوای.

نمونه دادخواست مطالبه نفقه فرزند بالای 18 سال (قابل کپی)

خب، حالا که همه نکات رو گفتیم، اینم یه نمونه دادخواست جامع که می تونی ازش الهام بگیری و با اطلاعات خودت پرش کنی. البته حواست باشه، همیشه بهتره قبل از ثبت نهایی، با یه وکیل متخصص هم مشورت کنی تا خیالت راحت باشه که همه چیز سر جای خودشه.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان محل اقامت خوانده یا خواهان]

با سلام و احترام،

خواهان: (مشخصات فرزند بالای ۱۸ سال یا قیم/ولی او)

نام و نام خانوادگی: [نام کامل فرزند]

نام پدر: [نام پدر فرزند]

کد ملی: [کد ملی فرزند]

شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه فرزند]

تاریخ تولد: [تاریخ دقیق تولد فرزند]

محل اقامت: [آدرس دقیق و کامل فرزند]

شماره تماس: [شماره تماس فرزند]

خوانده: (مشخصات والد مسئول پرداخت نفقه)

نام و نام خانوادگی: [نام کامل پدر یا مادر]

نام پدر: [نام پدر خوانده]

کد ملی: [کد ملی خوانده]

شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه خوانده]

محل اقامت: [آدرس دقیق و کامل خوانده]

شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

وکیل (در صورت وجود):

نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]

شماره پروانه: [شماره پروانه وکیل]

محل اقامت: [آدرس دفتر وکیل]

شماره تماس: [شماره تماس وکیل]

خواسته:

۱. صدور حکم به الزام خوانده محترم به پرداخت نفقه جاریه فرزندم/موکل از تاریخ تقدیم این دادخواست لغایت صدور و اجرای حکم.

۲. صدور حکم به الزام خوانده محترم به پرداخت نفقه معوقه فرزندم/موکل از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه] لغایت تقدیم دادخواست.

۳. مطالبه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و…) و خسارت تأخیر تأدیه دین از تاریخ سررسید نفقه معوقه تا زمان اجرای کامل حکم.

دلایل و منضمات:

1. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان.
2. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خوانده.
3. کپی برابر اصل گواهی اشتغال به تحصیل فرزند/موکل (یا مدارک پزشکی/معلولیت/استشهادنامه عدم اشتغال).
4. کپی برابر اصل سند ازدواج و/یا طلاق والدین (در صورت وجود).
5. پرینت گردش حساب بانکی (در صورت نیاز و امکان).
6. هرگونه مدارک و مستندات دال بر عدم تمکن مالی فرزند/موکل و تمکن مالی خوانده.

شرح دادخواست:

ریاست محترم،

احتراماً به استحضار می رساند که اینجانب [نام خواهان] فرزند [نام پدر]، در تاریخ [تاریخ تولد فرزند] متولد شده و فرزند قانونی خوانده محترم، آقای/خانم [نام خوانده] می باشم.

متاسفانه از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه یا تاریخی که فرزند به ۱۸ سال رسیده و شرایط ادامه نفقه را پیدا کرده است]، خوانده محترم که طبق قانون موظف به تأمین نفقه فرزندش می باشد، از پرداخت آن خودداری نموده است.

فرزندم/موکل در حال حاضر دارای شرایط [یکی از موارد استحقاق نفقه مانند: دانشجوی رشته […] در دانشگاه […] می باشد و به دلیل تمرکز بر تحصیلات عالیه، قادر به اشتغال و تأمین معاش خود نیست / به بیماری […] مبتلا است که طبق مدارک پزشکی پیوست، مانع از توانایی او برای کسب درآمد شده است / مجرد است و شغلی با درآمد مکفی که کفاف هزینه های زندگی او را بدهد، ندارد و تلاش های او برای یافتن شغل مناسب بی نتیجه مانده است] و از هیچ طریق دیگری درآمد و تمکن مالی کافی جهت اداره زندگی و تأمین نیازهای ضروری خود را ندارد.

از سوی دیگر، خوانده محترم، آقای/خانم [نام خوانده]، دارای تمکن مالی کافی بوده و به شغل [ذکر شغل یا منبع درآمد] مشغول است و دارای [ذکر اموال یا دارایی ها در صورت اطلاع] می باشد و به راحتی قادر به پرداخت نفقه فرزندش است.

علی هذا، با عنایت به عدم تمکن مالی فرزندم/موکل و با توجه به مسئولیت قانونی خوانده محترم در تأمین نفقه فرزند و استناد به مواد ۱۱۹۷، ۱۱۹۸، ۱۱۹۹ و ۱۲۰۴ قانون مدنی، از محضر محترم دادگاه خانواده تقاضا دارم تا پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده و ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری جهت تعیین میزان نفقه، حکم به الزام خوانده محترم به پرداخت نفقه معوقه و جاریه فرزندم/موکل، به انضمام کلیه خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه دین، صادر و مقرر فرمایید.

با تشکر و احترام فراوان،

نام و نام خانوادگی خواهان (یا وکیل)

امضاء

تاریخ

توضیحات تکمیلی برای هر بخش از دادخواست:

• مشخصات خواهان و خوانده: این بخش ها را با دقت و با استفاده از اطلاعات مندرج در شناسنامه و کارت ملی پر کنید.
• خواسته: به وضوح مشخص کنید که چه چیزی می خواهید. مطالبه نفقه جاریه (از تاریخ دادخواست به بعد) و نفقه معوقه (مبالغی که قبلاً پرداخت نشده) از مهم ترین خواسته ها هستند.
• دلایل و منضمات: لیستی از تمام مدارکی که به دادخواست پیوست کرده اید را اینجا بنویسید.
• شرح دادخواست: این بخش، قلب دادخواست شماست. با زبانی شیوا و با تمرکز بر دلایل قانونی (عدم تمکن مالی فرزند و توانایی مالی والد) و با ذکر جزئیات مربوط به وضعیت فرزند، قاضی را قانع کنید. حتماً به شماره مواد قانونی اشاره کنید.

اگه خوانده پرونده باشی: چطور لایحه دفاعیه نفقه فرزند بالای 18 سال بنویسی؟

حالا فرض کن شمایی که داری این مقاله رو می خونی، پدر یا مادری هستی که فرزندت برای نفقه ازت شکایت کرده. تو این شرایط، مهم ترین کاری که باید بکنی اینه که یه لایحه دفاعیه قوی و مستدل به دادگاه ارائه بدی. لایحه دفاعیه فرصت شماست تا حقایق رو از دید خودت بیان کنی و دلایلت رو برای دادگاه توضیح بدی.

لایحه دفاعیه چقدر مهمه؟

لایحه دفاعیه برای هر دو طرف پرونده (چه اونی که نفقه می خواد، چه اونی که ازش نفقه خواسته شده) فوق العاده مهمه. با لایحه می تونی:

• دلایلت رو به صورت کتبی و مستند ارائه بدی: حرف های شفاهی ممکنه فراموش بشن یا دقیق منتقل نشن، اما لایحه مکتوبه و جزو اسناد پرونده میشه.
• موضع حقوقی خودت رو مشخص کنی: دقیقاً بگی که چرا فکر می کنی نفقه نباید پرداخت بشه یا باید تعدیل بشه.
• ذهن قاضی رو روشن کنی: با استدلال های حقوقی و شواهد، به قاضی کمک کنی تا تصمیم درست بگیره.

لایحه دفاعیه شامل چی میشه؟

یه لایحه دفاعیه خوب باید این اجزا رو داشته باشه:

• مشخصات پرونده: شماره پرونده، تاریخ، شعبه دادگاه و مشخصات طرفین.
• موضوع لایحه: مثلاً لایحه دفاعیه در خصوص مطالبه نفقه فرزند بالای ۱۸ سال.
• دلایل و مستندات: مدارکی که برای دفاع از خودت داری (مثلاً گواهی اشتغال به کار فرزند، سند مالکیت فرزند، صورت حساب بانکی خودت برای نشان دادن عدم تمکن).
• شرح دفاعیه: اینجا باید با زبانی محترمانه و قانع کننده، دلایلت رو بیان کنی.

نمونه لایحه دفاعیه از طرف خواهان (فرزند)

اگه فرزند هستی و دادخواست نفقه دادی، ممکنه لازم باشه تو جلسات دادگاه هم لایحه دفاعیه ارائه بدی تا حرفات رو محکم تر کنی. این لایحه می تونه تأکید دوباره ای بر عدم استقلال مالی و نیازهای شما باشه:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

ریاست محترم شعبه […] دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

شماره پرونده: [شماره پرونده شما]

خواهان: [نام کامل شما]

خوانده: [نام کامل والد]

موضوع: لایحه دفاعیه در خصوص پرونده مطالبه نفقه فرزند بالای ۱۸ سال

احتراماً، در تکمیل و تأکید بر مطالب مندرج در دادخواست تقدیمی و در پاسخ به اظهارات احتمالی خوانده محترم، به استحضار می رساند:

اینجانب [نام شما]، علی رغم رسیدن به سن ۱۸ سالگی، همچنان به دلیل [ذکر دلیل اصلی مانند: ادامه تحصیل در مقطع […] رشته […] در دانشگاه […] / بیماری […] که منجر به عدم توانایی در کار شده است / عدم اشتغال به کار با وجود تلاش های مستمر و نبود فرصت شغلی مناسب / مجرد بودن و نداشتن درآمد کافی برای تأمین معاش]، قادر به تأمین معاش مستقل و اداره زندگی خود نمی باشم.

کلیه نیازهای اساسی زندگی اعم از خوراک، پوشاک، مسکن، هزینه های تحصیل و درمان، نیازمند حمایت مالی مستمر می باشد که در حال حاضر از عهده اینجانب خارج است. خوانده محترم نیز طبق مدارک و استعلامات موجود (در صورت وجود) دارای تمکن مالی کافی برای پرداخت نفقه اینجانب می باشند و مطابق مواد ۱۱۹۷، ۱۱۹۹ و ۱۲۰۴ قانون مدنی، تکلیف قانونی ایشان محرز است.

لذا مجدداً استدعا دارم با توجه به شرایط خاص اینجانب و مبانی قانونی ذکر شده، دستورات لازم جهت صدور حکم بر پرداخت نفقه جاریه و معوقه به همراه خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه صادر فرمایید.

با سپاس و احترام،

نام و نام خانوادگی خواهان

امضاء

تاریخ

نمونه لایحه دفاعیه از طرف خوانده (پدر یا مادر)

اگه شما خوانده پرونده هستی و فکر می کنی فرزندت مستحق نفقه نیست یا میزان نفقه درخواستی بالاست، باید این لایحه رو بنویسی. اینجا باید با دلیل و مدرک نشون بدی که یا فرزندت مستقله، یا شما توانایی پرداخت نداری، یا مبلغ درخواستی منصفانه نیست:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

ریاست محترم شعبه […] دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

شماره پرونده: [شماره پرونده شما]

خواهان: [نام کامل فرزند]

خوانده: [نام کامل شما]

موضوع: لایحه دفاعیه در خصوص پرونده مطالبه نفقه فرزند بالای ۱۸ سال

احتراماً، در پاسخ به دادخواست تقدیمی خواهان محترم مبنی بر مطالبه نفقه، به استحضار می رساند:

۱. خواهان محترم، فرزند اینجانب، آقای/خانم [نام فرزند]، در حال حاضر به سن [سن فرزند] سال رسیده است. بر خلاف ادعای ایشان، وی از تمکن مالی کافی برخوردار بوده و دارای استقلال مالی می باشد. (مثلاً: ایشان مشغول به کار در [ذکر شغل] با درآمد ماهیانه […] می باشد که مدارک آن پیوست می گردد / دارای اموال و دارایی های [ذکر اموال] به نام خود می باشد / بعد از اتمام تحصیلات و خدمت سربازی، فرصت های شغلی متعددی را از دست داده و عدم اشتغال ایشان ناشی از عدم تمایل به کار و تنبلی است که مطابق ماده […] قانون مدنی، شخص متمکن و قادر به کار مستحق نفقه نمی باشد).

۲. اینجانب [نام شما] نیز با توجه به وضعیت معیشتی فعلی و هزینه های بالای زندگی [ذکر جزئیات از جمله: نداشتن شغل ثابت / بیماری و هزینه های درمانی بالا / داشتن بدهی های سنگین / کفاف ندادن حقوق و درآمد برای تأمین زندگی خودم و دیگر افراد تحت تکفل]، توانایی پرداخت نفقه درخواستی را به هیچ عنوان ندارم. (مدارک مربوط به وضعیت مالی اینجانب پیوست می گردد).

۳. (در صورت اعتراض به میزان نفقه درخواستی) همچنین مبلغ درخواستی به عنوان نفقه به هیچ وجه با عرف و شان زندگی خواهان و تمکن مالی اینجانب متناسب نبوده و غیرمنصفانه می باشد. در صورت احراز استحقاق نفقه، درخواست تعدیل و تعیین مبلغی معقول و متناسب با شرایط موجود را دارم.

لذا با عنایت به دلایل و مدارک پیوست و با استناد به اینکه خواهان شرایط قانونی لازم جهت دریافت نفقه از اینجانب را دارا نمی باشد (یا اینجانب توانایی پرداخت نفقه را ندارم)، از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر رد دعوای خواهان را دارم.

با سپاس و احترام فراوان،

نام و نام خانوادگی خوانده

امضاء

تاریخ

یادت باشه، تو لایحه دفاعیه باید کاملاً منطقی و با ارائه مدارک صحبت کنی. احساسی برخورد کردن فقط به ضررته.

نمونه رای دادگاه در مورد نفقه فرزند بالای 18 سال

وقتی مراحل دادگاه طی میشه و کارشناس نفقه رو تعیین می کنه، نوبت به صدور رای دادگاه میرسه. این رای همون حکمیه که مشخص می کنه آیا نفقه به فرزند تعلق می گیره یا نه، و اگه می گیره، چقدر و از کی باید پرداخت بشه. دونستن اینکه یه رای دادگاه چه اجزایی داره، می تونه خیلی بهت کمک کنه.

در ادامه یه نمونه رای فرضی رو براتون آوردیم که نشون میده دادگاه چطور تصمیم می گیره و چه مواردی رو تو رای خودش ذکر می کنه. این نمونه برای اینه که یه تصوری از شکل و محتوای رای دادگاه داشته باشی:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

دادنامه شماره: [شماره دادنامه]

تاریخ صدور: [تاریخ صدور رای]

مرجع صادرکننده: شعبه […] دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

خواهان: [نام کامل فرزند]

خوانده: [نام کامل پدر/مادر]

خواسته: مطالبه نفقه جاریه و معوقه فرزند بالای ۱۸ سال

گردشکار:

خواهان به شرح دادخواست تقدیمی مورخ [تاریخ دادخواست]، به وکالت از [در صورت وجود وکیل]، مطالبه نفقه جاریه و معوقه خود را از خوانده محترم، پدر/مادر خویش، درخواست نموده است. نامبرده در شرح دعوای خویش اظهار داشته که به دلیل [ذکر علت عدم تمکن مالی فرزند، مثلاً اشتغال به تحصیل در دانشگاه […] رشته […] / بیماری […] که منجر به از کار افتادگی گردیده است / عدم اشتغال به کار با وجود تلاش و جدیت و عدم کسب استقلال مالی]، فاقد هرگونه تمکن مالی بوده و قادر به اداره زندگی خویش نمی باشد. همچنین، خوانده محترم نیز دارای تمکن مالی کافی جهت پرداخت نفقه می باشد.

پس از طی مراحل دادرسی و دعوت از طرفین و استماع اظهارات ایشان، دادگاه به منظور تعیین میزان نفقه، پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع که نظریه کارشناس به شماره […] و تاریخ […] به دادگاه واصل گردیده است.

استدلال دادگاه و مبانی قانونی:

دادگاه با بررسی دقیق محتویات پرونده، از جمله دادخواست خواهان، لوایح دفاعیه طرفین، مدارک و مستندات ابرازی (شامل شناسنامه، گواهی اشتغال به تحصیل / مدارک پزشکی / استشهادنامه و…) و با عنایت به نظریه کارشناس رسمی دادگستری که [ذکر خلاصه نظریه کارشناس، مثلاً: عدم تمکن مالی خواهان و استحقاق وی برای دریافت نفقه را تأیید نموده و مبلغ نفقه ماهیانه را تعیین کرده است] و در مهلت قانونی مورد اعتراض موجهی قرار نگرفته است، به شرح ذیل مبادرت به صدور رأی می نماید:

با استناد به مواد ۱۱۹۷، ۱۱۹۸، ۱۱۹۹ و ۱۲۰۴ قانون مدنی و رویه قضایی حاکم بر نفقه اقارب که در صورت عدم تمکن مالی اقرب نیازمند و تمکن مالی اقرب مسئول، پرداخت نفقه را الزامی دانسته است، خواسته خواهان موجه و در خور پذیرش است.

رأی دادگاه:

لذا دادگاه به استناد مراتب فوق و نظریه کارشناس، خوانده محترم، آقای/خانم [نام خوانده] را محکوم می نماید:

1. به پرداخت نفقه جاریه به خواهان، آقای/خانم [نام فرزند]، به مبلغ ماهیانه [مبلغ به ریال و حروف] از تاریخ تقدیم دادخواست [تاریخ تقدیم دادخواست] لغایت اجرای کامل حکم.
2. به پرداخت نفقه معوقه خواهان، آقای/خانم [نام فرزند]، از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه] تا تاریخ تقدیم دادخواست به مبلغ مجموعاً [مبلغ کل به ریال و حروف].
3. به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل طبق تعرفه قانونی و هزینه کارشناسی) و خسارت تأخیر تأدیه دین نسبت به نفقه معوقه از تاریخ سررسید هر قسط تا زمان پرداخت کامل دین، در حق خواهان.

رأی صادره حضوری و ظرف مهلت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان] می باشد.

رئیس/دادرس شعبه […] دادگاه خانواده [نام شهرستان]

نام و نام خانوادگی قاضی

امضاء و مهر دادگاه

تحلیل اجزای رای و توضیح اهمیت هر بخش:

• گردشکار: خلاصه پرونده و اقداماتی که انجام شده رو توضیح میده.
• استدلال دادگاه و مبانی قانونی: مهم ترین بخش رایه که نشون میده قاضی بر چه اساس و با استناد به چه قوانینی حکم رو صادر کرده. اینجا به نظریه کارشناس و مواد قانون مدنی اشاره میشه.
• رأی دادگاه: نتیجه نهایی پرونده و حکمی که صادر شده رو به وضوح بیان می کنه، شامل مبلغ نفقه (جاریه و معوقه)، تاریخ شروع پرداخت و تکلیف خسارات دادرسی.
• مهلت اعتراض: همیشه بعد از صدور رای، یه مهلت ۲۰ روزه برای اعتراض و تجدیدنظرخواهی در نظر گرفته میشه.
• اجرای حکم: بعد از قطعی شدن رای (یعنی اگه دیگه اعتراضی نباشه یا اعتراض رد بشه)، می تونی برای اجرای حکم و گرفتن نفقه اقدام کنی.

دیدن این نمونه ها بهت کمک می کنه که وقتی درگیر این پرونده ها میشی، کمتر گیج بشی و با دید بازتری به قضیه نگاه کنی.

جمع بندی و توصیه های حقوقی دوستانه

خب، تا اینجا خیلی کامل درباره نفقه فرزند بالای ۱۸ سال صحبت کردیم. دیدی که این موضوع اونقدرها هم ساده نیست و ریزه کاری های قانونی زیادی داره. هدف ما این بود که یه راهنمای جامع و البته دوستانه براتون آماده کنیم تا اگه شما یا فرزندتون با این چالش روبرو شدید، بدونید از کجا شروع کنید و چه قدم هایی بردارید.

یادت نره که حقوق یه دنیای بزرگه و حتی یه کلمه می تونه سرنوشت یه پرونده رو عوض کنه. برای همین، چند تا توصیه دوستانه ولی مهم دارم:

• مشاوره با وکیل، گام اول و ضروری: به هیچ وجه بدون مشورت با یه وکیل متخصص خانواده دست به هیچ کاری نزن. یه وکیل خوب می تونه راهنماییت کنه، مدارکت رو بررسی کنه، دادخواستت رو دقیق بنویسه و تو دادگاه ازت دفاع کنه. این کار جلوی خیلی از اشتباهات و وقت تلف کنی ها رو می گیره.
• جمع آوری دقیق و کامل مدارک و مستندات: دیدی که چقدر روی مدارک تاکید کردیم؟ هرچی مدارکت کامل تر و مستندتر باشه، کار قاضی برای تصمیم گیری راحت تره و شانس موفقیتت بیشتر میشه. هر مدرکی، حتی اگه کوچیک به نظر برسه، می تونه تو پرونده تاثیرگذار باشه.
• صبر و پیگیری مستمر در تمامی مراحل قانونی: پرونده های حقوقی ممکنه زمان بر باشن. نباید دلسرد بشی. با صبر و حوصله، پیگیر پرونده ات باش و از طریق وکیلت یا دفاتر خدمات قضایی، روند کار رو دنبال کن.
• تأکید بر نگاه عدالت محور دادگاه ها به حقوق فرزندان: خوشبختانه دادگاه های خانواده معمولاً با نگاه حمایتی به پرونده های مربوط به فرزندان نگاه می کنن. هدفشون اینه که حق کسی ضایع نشه و فرزندان از حمایت های لازم برخوردار بشن. پس با اطمینان خاطر حق خودت یا فرزندت رو دنبال کن.

نتیجه گیری

بالاخره رسیدیم به پایان راهنمای جامع نفقه فرزند بالای ۱۸ سال. همونطور که با هم دیدیم، نفقه فرزند بعد از ۱۸ سالگی یه موضوع حقوقی پیچیده اس که به راحتی نمیشه از کنارش گذشت. این حق قانونی، برای حمایت از فرزندانی که هنوز نتونستن روی پای خودشون وایسن، تو قانون ما پیش بینی شده. چه دانشجو باشی، چه بیمار، چه به هر دلیل موجه دیگه ای نتونی از پس هزینه های زندگیت بربیای، می تونی برای گرفتن نفقه اقدام کنی.

یادت باشه، آگاهی از این حقوق و دونستن مسیر درستش، نصف راهه. امیدواریم این مقاله یه چراغ راه خوبی برات بوده باشه. اگه هنوز سوالی تو ذهنت داری یا احساس می کنی نیاز به کمک بیشتری داری، معطل نکن. همین الان با یه وکیل متخصص مشورت کن تا با خیال راحت و قدم های محکم، حق و حقوقت رو پیگیری کنی و بهترین تصمیم رو بگیری.