نحوه شکایت از کارشناس رسمی دادگستری

اگه خدای نکرده توی پرونده حقوقی یا کیفری تون، حس کردید کارشناس رسمی دادگستری اون طور که باید و شاید کارش رو درست انجام نداده و حق تون ضایع شده، نگران نباشید! می تونید ازش شکایت کنید. شکایت از کارشناس رسمی دادگستری هم به صورت حضوری در کانون کارشناسان انجام میشه و هم از طریق سامانه های اینترنتی. کافیه مدارک لازم رو جمع کنید و مراحل قانونی رو طی کنید تا به حق تون برسید.

حتماً برای شما هم پیش اومده که توی یک پرونده قضایی، دادگاه برای اینکه مسائل تخصصی روشن بشه، موضوع رو ارجاع بده به یه کارشناس رسمی دادگستری. این کارشناس ها مثل یک چشم سوم برای دادگاه عمل می کنن و نظرشون توی روند پرونده و حتی سرنوشت شما خیلی تاثیرگذاره. اما خب، آدمیزاده و جایزالخطا. گاهی وقتا ممکنه یه کارشناس سهواً یا حتی عمداً، دچار اشتباه، بی دقتی، قصور یا حتی خدای نکرده تخلف بشه و نظرش به ضرر یکی از طرفین پرونده تموم بشه. اینجا دیگه کار به جاهای باریک می کشه و لازمه که دست به کار بشید و پیگیری کنید.

این مقاله رو نوشتیم که قدم به قدم بهتون بگیم چطور می تونید از کارشناس رسمی دادگستری شکایت کنید. از اینکه اصلاً چه زمانی میشه شکایت کرد تا اینکه به کجا مراجعه کنید، چه مدارکی لازمه و چطور باید پیگیر شکایتتون باشید. پس با ما همراه باشید تا راه و چاه این مسیر رو براتون روشن کنیم تا بتونید با خیال راحت از حق تون دفاع کنید.

اصلا چه وقت باید از کارشناس رسمی دادگستری شکایت کنیم؟ (تخلف یا اختلاف نظر؟)

شاید براتون سوال باشه که خب، من از نظر کارشناس خوشم نیومده، آیا می تونم ازش شکایت کنم؟ یا مثلاً قیمتی که روی ملک ما گذاشته به نظرم خیلی کمه، این یعنی تخلف کرده؟ اینجا یه نکته خیلی مهم وجود داره که باید حواس مون بهش باشه: فرق بین تخلف واقعی کارشناس با صرفاً اختلاف نظر یا نارضایتی از نتیجه کارشناسی.

تخلف کارشناس یعنی چی؟

ببینید، کارشناس رسمی دادگستری یه سری وظایف و مسئولیت های قانونی داره که باید طبق اون ها عمل کنه. هر گونه کوتاهی، بی توجهی یا اقدام برخلاف این وظایف، میشه تخلف. این تخلف ها می تونن شامل موارد مختلفی باشن که توی قوانین و آیین نامه ها مشخص شدن. مثلاً اگه یه کارشناس، عمداً یا سهواً گزارشی بده که خلاف واقعیت باشه، یا اطلاعات محرمانه پرونده رو لو بده، یا حتی برای انجام کارش پول بیشتری از تعرفه قانونی طلب کنه، این ها همه تخلف محسوب میشن و جای شکایت دارن.

این ها نمونه هایی از تخلفات رایج کارشناس هاست (با مثال های واقعی!)

توی تجربه ما و البته از کامنت های مردمی که با این مشکلات دست و پنجه نرم کردن، موارد زیادی از تخلفات کارشناسان رسمی دادگستری دیدیم. بعضی از این ها واقعاً آزاردهنده و خسارت بار بودن. بیاید چند تا از مهمترین و رایج ترین این تخلفات رو با هم مرور کنیم:

• اظهارنظر خلاف واقع یا تبانی: این یکی از جدی ترین تخلفاته. مثلاً کارشناس میاد و ارزش یه ملک رو خیلی پایین تر یا بالاتر از قیمت واقعی اعلام می کنه، یا طوری گزارش میده که انگار با یکی از طرفین پرونده دستش توی یه کاسه است. دیدیم مواردی رو که کارشناس مثلاً یه زمین کشاورزی رو کارشناسی کرده، ولی موقعیت مکانی که توی گزارش آورده، اصلاً به اون زمین نمی خوره و ثابت شده که اشتباهه. یا مثلاً یه بنده خدایی گفته بود کارشناس برای ارزش گذاری مغازه های موروثی، روی یه برگه کپی سرقفلی طرف مقابل رو قبول کرده و ۱۱ میلیارد تومن از قیمت ملک کم کرده بود! این یعنی گزارش مغایر با واقعیت.
• سهل انگاری، بی دقتی یا عدم رعایت استانداردهای کارشناسی: گاهی وقتا کارشناس اون قدر بی حوصله و سطحی نگر عمل می کنه که آدم شاخ درمیاره. مثلاً یه پیمانکاری تعریف می کرد که کارشناس برای بازدید از ساختمانی که ایشون روش کار کرده بود، فقط ۲۰ دقیقه وقت گذاشته، هیچ متراژی از گچ کاری، کاشی کاری یا حتی فضای آسانسور نگرفته و آخرشم مثل طلبکارها گفته من قرار نیست این همه وقت برای کارشناسی بذارم! این یعنی بازدید سطحی و عدم بررسی دقیق مدارک.
• تأخیر غیرموجه در ارائه گزارش کارشناسی: کارشناس باید گزارش رو توی یه مهلت معقول ارائه بده. اگه هی امروز و فردا کنه و بدون دلیل موجه، پرونده رو کش بده، می تونه تخلف باشه.
• عدم رعایت صلاحیت یا اقدام خارج از حدود اختیارات: هر کارشناس توی یه رشته خاصی تخصص داره. اگه وارد حوزه ای بشه که تخصصش نیست، یا کاری رو انجام بده که خارج از اختیاراتشه، مرتکب تخلف شده. مثلاً کارشناس ملک مسکونی بیاد و ملک مزروعی رو کارشناسی کنه.
• دریافت وجه یا مال بیش از تعرفه قانونی (رشوه): این هم از اون تخلفاتیه که متاسفانه زیاد شنیده میشه. کارشناس یا مبلغی بیشتر از اون چیزی که قانون تعیین کرده طلب می کنه، یا علناً رشوه می گیره. یه نفر می گفت کارشناس پیشنهاد پول داده و خودش کم داده، ولی پسرعموش چند برابر داده و کارشناس هم به نفع پسرعموش نظر داده.
• افشای اسرار و اطلاعات محرمانه پرونده: اطلاعات پرونده مثل یک راز میمونه که کارشناس حق نداره اون رو برای کسی فاش کنه.
• عدم حضور بدون عذر موجه در مراجع قضایی: اگه کارشناس رو برای توضیح به دادگاه یا دادسرا احضار کنن و بدون دلیل موجه حاضر نشه، تخلف کرده.
• عدم بارگذاری به موقع گزارش کارشناسی در سامانه ابلاغ: این مورد رو هم توی کامنت ها زیاد دیدیم. شاکی می گفت کارشناس عمداً گزارش رو توی سامانه بارگذاری نکرده تا نتونه توی مهلت قانونی بهش اعتراض کنه.

یادتون باشه، اگه حس کردید کارشناس نه فقط اشتباه کرده، بلکه عمداً یا از روی سهل انگاری شدید حقوق شما رو نادیده گرفته، باید موضوع رو پیگیری کنید. این حق شماست.

فرق تخلف با خوشم نیومد از نظرش چیه؟

خیلی وقت ها ممکنه شما از نتیجه کارشناسی راضی نباشید، مثلاً قیمتی که روی مال شما گذاشته شده، به نظرتون کم بیاد. این لزوماً به معنی تخلف کارشناس نیست. کارشناس بر اساس دانش و تجربه خودش نظر میده و ممکنه نظرش با انتظار شما فرق داشته باشه. در این حالت، شما می تونید به نظریه کارشناس اعتراض کنید و درخواست بدید که پرونده به هیئت سه نفره یا پنج نفره کارشناسی ارجاع داده بشه. این یه مسیر قانونی برای اعتراض به خود نظریه کارشناسه، نه لزوماً شکایت از تخلف شخص کارشناس. مثلاً یکی از دوستان می پرسید که کارشناس قیمت زمین رو خیلی پایین زده، آیا میشه از این مدل کارشناسی ها شکایت کرد؟ اینجا راهش معمولاً اعتراض به نظریه کارشناس و درخواست هیئت جدیده، مگر اینکه اثبات بشه کارشناس عمدی و با سوءنیت این کار رو کرده.

برای شکایت از کارشناس رسمی دادگستری، باید سراغ کی بریم؟ (مراجع رسیدگی)

حالا که فهمیدیم چه زمانی میشه شکایت کرد، سوال بعدی اینه که اصلاً برای شکایت باید به کجا مراجعه کنیم؟ در واقع دو مسیر اصلی برای شکایت وجود داره که بستگی به نوع تخلف کارشناس و هدف شما از شکایت داره.

کانون کارشناسان رسمی دادگستری (همون مرجع انتظامی خودمون)

اینجا محلیه که به تخلفات انتظامی و شغلی کارشناس ها رسیدگی میشه. یعنی اگه کارشناس توی انجام وظایفش کوتاهی کرده، بی دقتی کرده، از قوانین صنفی خودش تخطی کرده و مواردی از این دست. کانون کارشناسان خودش یه ساختار داخلی برای رسیدگی به این شکایات داره:

• دادسرای انتظامی کانون: این دادسرا مثل یه فیلتر اولیه عمل می کنه. شکایاتی که شما ثبت می کنید، اول میره اینجا. اگه دادسرا تشخیص بده که تخلفی اتفاق افتاده، کیفرخواست صادر می کنه و پرونده رو می فرسته دادگاه انتظامی.
• دادگاه انتظامی کانون: این دادگاه مرجع اصلی برای تصمیم گیری درباره تخلفات کارشناس هاست. اینجا به حرف شاکی و کارشناس گوش میدن، مدارک رو بررسی می کنن و در نهایت حکم صادر می کنن.

پس اگه تخلف کارشناس بیشتر جنبه شغلی و انتظامی داره (مثلاً عدم حضور، بی دقتی، تاخیر، عدم رعایت صلاحیت)، باید به کانون کارشناسان رسمی دادگستری مربوط به اون کارشناس مراجعه کنید.

دادگستری و دادسرا (مرجع کیفری برای جرم های سنگین تر)

گاهی اوقات، تخلف کارشناس اون قدر جدیه که دیگه فقط یه تخلف صنفی نیست و وارد حیطه جرم کیفری میشه. مثلاً اگه کارشناس رشوه گرفته باشه، با یکی از طرفین تبانی کرده باشه، یا گزارش خلاف واقعی رو عمداً و با سوءنیت ارائه داده باشه که منجر به ضرر و زیان شما شده باشه. در این موارد، قضیه فرق می کنه و باید شکایت کیفری رو توی دادسرا و دادگستری های عمومی مطرح کنید.

تفاوت اصلی اینه که شکایت انتظامی توی کانون، به مجازات های صنفی و شغلی کارشناس منجر میشه (مثل توبیخ، محرومیت موقت یا دائم از کار کارشناسی). اما شکایت کیفری توی دادسرا و دادگستری، می تونه منجر به مجازات های سنگین تری مثل حبس یا جزای نقدی بشه. حتی اگه کارشناس محکومیت کیفری پیدا کنه، این موضوع می تونه روی پرونده انتظامی اون هم اثر بذاره.

اگر کارشناس از قوه قضاییه باشه، چی؟

علاوه بر کانون کارشناسان رسمی دادگستری، یه سری کارشناس هم تحت نظر مرکز کارشناسان رسمی قوه قضاییه فعالیت می کنن. اگه کارشناسی که ازش شاکی هستید، از این دست کارشناس ها باشه، باید برای شکایت به مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان رسمی قوه قضاییه مراجعه کنید. البته روال کلی شکایت و مراجع رسیدگی به تخلفاتشون مشابه کانون کارشناسانه، اما مرجع سازمانیشون فرق داره. مثلاً یکی از کاربران گفته بود کارشناس قوه قضاییه اصرار داره پرونده سنوات بازنشستگی اش از سال ۹۲ حساب بشه، در حالی که خودش می خواد از زمان خصوصی سازی مخابرات (سال ۸۸) حساب بشه. اینجور موارد هم قابل پیگیری هستن.

گام به گام تا ثبت شکایت: از حضوری تا اینترنتی!

حالا که مراجع رو شناختیم، بیاید ببینیم عملاً چطور میشه شکایتمون رو ثبت کنیم. دو تا راه کلی وجود داره: حضوری و اینترنتی.

روش حضوری: مراجعه به کانون کارشناسان

اگه با سامانه های اینترنتی راحت نیستید یا ترجیح میدید حضوری کارتون رو انجام بدید، می تونید به دفتر کانون کارشناسان رسمی دادگستری استانی که کارشناس مربوطه توی اون فعالیت می کنه، مراجعه کنید. مراحلش تقریباً این شکلیه:

1. مراجعه به دفتر کانون: با مدارک لازم (که توی بخش بعدی کامل بهتون میگیم) به کانون مربوطه برید.
2. تکمیل و امضای فرم شکواییه کتبی: اونجا یه فرم شکواییه بهتون میدن که باید با دقت پرش کنید. یادتون باشه که نام و نشانی خودتون، نام و نشانی کارشناس و موضوع شکایت رو کامل بنویسید و آخرش هم امضا کنید.
3. تحویل مدارک: همه مدارک و مستنداتی که دارید رو همراه شکواییه تحویل بدید.
4. دریافت رسید: حتماً یه رسید برای ثبت شکایت و تحویل مدارک ازشون بگیرید.

بعد از ثبت حضوری، شکایت شما به دادسرای انتظامی کانون ارجاع داده میشه و روند رسیدگی شروع میشه.

روش اینترنتی: سامانه hub.23055.ir/shekayat (با راهنمای جامع)

خوشبختانه برای راحتی مردم، امکان ثبت شکایت از طریق سامانه اینترنتی هم فراهم شده. این روش هم سرعت بیشتری داره و هم نیاز به مراجعه حضوری رو از بین میبره. آدرس سامانه شکایات hub.23055.ir/shekayat هست (البته همیشه از به روز بودن لینک مطمئن بشید). مراحلش رو گام به گام براتون توضیح میدم:

1. گام اول: ورود به سامانه و انتخاب نوع شکایت: وارد آدرس سامانه بشید. ممکنه توی صفحه اول، گزینه های مختلفی برای نوع شکایت (مثلاً از کارشناس کانون یا کارشناس قوه قضاییه) داشته باشه که باید مورد مناسب رو انتخاب کنید.
2. گام دوم: تکمیل اطلاعات هویتی شاکی: اینجا باید مشخصات خودتون رو وارد کنید؛ اسم و فامیل، کد ملی، آدرس دقیق پستی و شماره تماس. حواستون باشه که این اطلاعات رو درست و کامل وارد کنید.
3. گام سوم: تکمیل مشخصات کارشناس: مشخصات کارشناسی که ازش شاکی هستید رو وارد کنید. شامل نام، نام خانوادگی، شماره پروانه یا شماره عضویت کانون، و رشته کارشناسی. اگه این اطلاعات رو ندارید، سعی کنید از پرونده قضایی تون پیداشون کنید.
4. گام چهارم: شرح کامل موضوع شکایت: این بخش خیلی مهمه. باید جزئیات تخلف رو به صورت دقیق و روشن توضیح بدید. مثلاً اینکه تخلف کی اتفاق افتاده، کجا اتفاق افتاده و دقیقاً کارشناس چه کاری انجام داده که به نظر شما تخلفه. یادتون باشه اینجا نباید از ادبیات توهین آمیز استفاده کنید، فقط واقعیت ها رو با جزئیات بنویسید. هرچی شفاف تر توضیح بدید، رسیدگی راحت تر میشه.
5. گام پنجم: بارگذاری مدارک و مستندات: توی این مرحله باید اسکن یا عکس مدارکی که ادعای شما رو ثابت می کنن، بارگذاری کنید. مثلاً تصویر گزارش کارشناسی، قرار ارجاع به کارشناس، عکس، فیلم، پیامک، یا هر سند دیگه ای. معمولاً فرمت و حجم مجاز فایل ها رو هم خودشون اعلام می کنن.
6. گام ششم: پرداخت هزینه احتمالی و دریافت کد رهگیری: ممکنه برای ثبت شکایت هزینه ای ازتون گرفته بشه. بعد از پرداخت (در صورت وجود)، یه کد رهگیری بهتون میدن. این کد مثل برگ برنده شماست، حتماً اونو یادداشت کنید و نگه دارید چون برای پیگیری های بعدی لازم میشه.

با انجام این مراحل، شکایت شما به صورت الکترونیکی ثبت میشه و می تونید از طریق همون سامانه وضعیتش رو پیگیری کنید. این روش برای کسانی که به اینترنت دسترسی دارن و دوست دارن کارهاشون رو سریع و راحت انجام بدن، خیلی مناسبه.

چه مدارکی برای شکایت لازم داریم؟ (یه لیست کامل و کاربردی)

همون طور که می دونید، توی کارهای حقوقی، مدرک حرف اول رو میزنه. بدون مدرک، حرف شما سندیت نداره و پیگیری شکایت سخت میشه. پس قبل از اینکه اقدام به شکایت کنید، حتماً این مدارک رو آماده داشته باشید:

• اطلاعات کامل شاکی و کارشناس: اسم، فامیل، کد ملی، آدرس و شماره تماس خودتون و کارشناس.
• کارت ملی شاکی: برای احراز هویت شما.
• متن دقیق موضوع شکایت: همون شرح واقعه و جزئیات تخلف که قبلاً گفتیم.
• تصویر گزارش کارشناسی: اگه نظریه کارشناسی صادر شده و شما به اون اعتراض دارید، حتماً کپی یا اسکن نظریه رو داشته باشید.
• قرار کارشناسی یا دستور دادگاه: سندی که نشون میده دادگاه موضوع رو به اون کارشناس ارجاع داده.
• رأی دادگاه (در صورت صدور): اگه بعد از نظریه کارشناس، دادگاه رأیی صادر کرده، اون رو هم ضمیمه کنید.
• مدارک و مستندات اثبات تخلف: این بخش خیلی مهمه. هر چیزی که نشون بده کارشناس تخلف کرده؛ مثلاً:
  • عکس و فیلم از صحنه یا نقص کار کارشناس.
  • پیامک ها یا مکالمات ضبط شده ای که نشون دهنده تبانی یا رشوه باشه.
  • اسناد مالی مربوط به پرداخت های غیرقانونی (در صورت رشوه).
  • گزارش کارشناسی بعدی (مثلاً از هیئت سه نفره) که خلاف نظریه کارشناس قبلی رو ثابت کنه.
  • شهادت شهود (اگه کسی شاهد تخلف بوده).
• اصل یا تصویر وکالتنامه: اگه وکیل دارید، حتماً وکالتنامه اش رو هم ارائه بدید.
• گواهی عدم ابلاغ نظریه کارشناسی (اگر کارشناس بارگذاری نکرده): اگه کارشناس، نظریه اش رو توی سامانه ابلاغ بارگذاری نکرده و شما نتونستید اون رو ببینید، می تونید این گواهی رو از دفتر دادگاه یا مرجع مربوطه بگیرید.

یه نکته مهم: همیشه چند نسخه از مدارکتون رو آماده داشته باشید؛ یکی برای کانون یا دادسرا، یکی برای خودتون و اگه لازمه برای مراجع دیگه.

جدول جامع تخلفات کارشناس رسمی دادگستری و مجازات های انتظامی مربوطه (بر اساس آیین نامه)

برای اینکه بهتر بدونید چه کارهایی تخلف محسوب میشه و چه مجازات هایی داره، این جدول رو بر اساس آیین نامه ها و قوانین مربوطه براتون آماده کردیم. این مجازات ها، مجازات های انتظامی هستن که توسط کانون کارشناسان یا مرکز قوه قضاییه اعمال میشن.

عنوان تخلف	مصادیق تخلف	درجه مجازات انتظامی
سهل انگاری و بی دقتی	ارائه نظریه با اشتباهات فاحش سهوی عدم بررسی دقیق مدارک و شواهد موجود ارائه نظریه بدون بازدید کافی از محل	توبیخ کتبی با درج در پرونده تا محرومیت موقت (در صورت تاثیرگذاری بر رای)
عدم حضور یا تأخیر	عدم حضور بدون عذر موجه در مراجع قضایی (دادگاه، دادسرا) تأخیر غیرموجه در ارائه گزارش کارشناسی توسل به معاذیر دروغین برای عدم حضور	توبیخ کتبی تا محدود شدن اختیارات فنی
عدم رعایت صلاحیت یا اختیارات	انجام کارشناسی در رشته ای خارج از تخصص و صلاحیت خود قبول کارشناسی در موردی که قبلاً به عنوان کارشناس اظهارنظر کرده قبول کارشناسی با وجود جهات رد (مثلاً خویشاوندی با طرفین)	محرومیت موقت (یک ماه تا سه سال)
افشای اسرار و اطلاعات محرمانه	افشای اطلاعات محرمانه پرونده یا اسناد به افراد غیرمجاز عدم ارائه مدارک به افراد ذیصلاح یا ارائه به افراد غیرذیصلاح	توبیخ کتبی تا محرومیت موقت
اخذ وجه غیرقانونی (رشوه، بیش از تعرفه)	دریافت وجه یا مال بیش از تعرفه قانونی قبول رشوه یا هر نوع مال و خدماتی از طرفین دعوا	محرومیت دائم از شغل کارشناسی (همراه با پیگرد کیفری)
اظهارنظر خلاف واقع یا تبانی	عمداً یا با تبانی با یکی از طرفین، نظریه خلاف واقع ارائه دهد. گزارشی ارائه دهد که منجر به ضرر و زیان یکی از طرفین شود.	محرومیت دائم از شغل کارشناسی (همراه با پیگرد کیفری)
رفتار خلاف شئونات	سوء رفتار و انجام کارهای خلاف شئونات شغلی و حرفه ای	توبیخ کتبی تا محرومیت موقت
انجام کارشناسی در زمان محرومیت	انجام امر کارشناسی در مدتی که از کارشناس سلب صلاحیت شده است.	محرومیت دائم از شغل کارشناسی

همون طور که می بینید، مجازات ها می تونه از یه توبیخ ساده تا محرومیت دائم از کار کارشناسی باشه. این نشون میده که قانون چقدر به نقش و جایگاه کارشناس ها اهمیت میده و با تخلفشون شوخی نداره.

نمونه شکواییه شکایت از کارشناس رسمی دادگستری (یه الگو که کارتو راه میندازه!)

نوشتن شکواییه شاید در نگاه اول سخت به نظر برسه، ولی اگه یه الگو داشته باشید، کارتون خیلی راحت تر میشه. یه شکواییه خوب باید روشن، مستند و بدون احساسات گرایی باشه. اینجا یه نمونه براتون آماده کردیم که می تونید با توجه به شرایط پرونده خودتون، اون رو تکمیل کنید:

بسمه تعالی

ریاست محترم دادسرای انتظامی کانون کارشناسان رسمی دادگستری (یا مرکز کارشناسان رسمی قوه قضاییه)

موضوع: شکواییه از کارشناس رسمی دادگستری

مشخصات شاکی:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما]
• نام پدر: [نام پدر شما]
• کد ملی: [کد ملی شما]
• نشانی کامل: [آدرس دقیق پستی و کد پستی شما]
• شماره تماس: [شماره موبایل شما]

مشخصات کارشناس مشتکی عنه:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی کارشناس]
• نام پدر: [نام پدر کارشناس (در صورت اطلاع)]
• شماره پروانه کارشناسی/شماره عضویت کانون: [شماره پروانه یا عضویت کارشناس]
• رشته کارشناسی: [رشته تخصصی کارشناس]
• نشانی دفتر کار: [نشانی دقیق دفتر کار کارشناس (در صورت اطلاع)]

شرح موضوع و دلایل شکایت:

با احترام، به استحضار می رساند در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده قضایی] مطروحه در [نام شعبه و مرجع قضایی، مثلاً شعبه 3 دادگاه حقوقی مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران]، موضوع [مثلاً: مطالبه خسارت/تقسیم ماترک/تعدیل اجاره بها/ارزیابی ملک/بررسی تصادف و … ]، امر به کارشناسی به جناب آقای/خانم [نام کارشناس] ارجاع گردید.

کارشناس محترم، در تاریخ [تاریخ گزارش کارشناسی] اقدام به تهیه و ارائه گزارش کارشناسی به شماره [شماره گزارش کارشناسی] نمودند که متأسفانه گزارش مذکور حاوی [شرح دقیق و مستند تخلف. مثلاً: اظهارنظر خلاف واقع/سهل انگاری فاحش/عدم رعایت صلاحیت فنی/دریافت وجه اضافی/تبانی با طرف مقابل و …] می باشد.

جزئیات تخلف به شرح زیر است:

1. [به طور دقیق و با جزئیات بنویسید کارشناس چه تخلفی انجام داده است. مثلاً: کارشناس محترم بدون بازدید از تمام بخش های ملک موضوع کارشناسی، اقدام به ارزش گذاری نموده که این امر منجر به کاهش غیرواقعی ارزش ملک گردیده است.]
2. [تخلف دوم را با جزئیات بنویسید. مثلاً: علی رغم ارائه سند مالکیت و مدارک مربوط به وضعیت فعلی ملک، کارشناس محترم در گزارش خود به وضعیت پیشین ملک استناد کرده که این امر مغایر با واقعیت موجود است.]
3. [هر تخلف دیگری را اینجا ذکر کنید. مثلاً: همچنین، مبلغی بیش از تعرفه قانونی به مبلغ [مبلغ] ریال از اینجانب/طرف مقابل دریافت نموده که رسید آن نیز موجود است.]

موارد فوق الذکر، به وضوح نشان دهنده [مثلاً: سهل انگاری و بی دقتی فاحش/اظهارنظر خلاف واقع/تخلف از مقررات و آیین نامه های کارشناسی] از سوی کارشناس مشتکی عنه می باشد که موجب [مثلاً: تضییع حقوق اینجانب/ورود خسارت مالی به مبلغ [مبلغ تخمینی] ریال به اینجانب] گردیده است.

درخواست:

با عنایت به شرح فوق و مستندات پیوستی، تقاضای رسیدگی و اعمال مجازات انتظامی مقتضی علیه کارشناس محترم جناب آقای/خانم [نام کارشناس] را از آن مرجع محترم دارم.

مدارک پیوست:

1. تصویر کارت ملی شاکی
2. تصویر قرار کارشناسی و دستور دادگاه
3. تصویر گزارش کارشناسی مشتکی عنه
4. تصویر [هر گونه سند، عکس، فیلم، پیامک و … که ادعای شما را اثبات کند]
5. [تصویر وکالتنامه در صورت داشتن وکیل]

با تشکر و احترام فراوان

نام و نام خانوادگی شاکی

امضا

تاریخ

نکات مهم در تکمیل شکواییه:

• مختصر و مفید بنویسید: از زیاده گویی پرهیز کنید. اصل مطلب و مدارک رو ارائه بدید.
• مستند باشید: هر ادعایی که می کنید، حتماً براش مدرک داشته باشید.
• بدون توهین: لحن شکواییه باید رسمی و محترمانه باشه، حتی اگه از کارشناس عصبانی هستید.
• به تاریخ ها دقت کنید: تاریخ وقوع تخلف و تاریخ های مرتبط با پرونده رو درست بنویسید.

چطور شکایت ثبت شده رو پیگیری کنیم؟ (از سامانه تا مراجعه حضوری)

بعد از اینکه شکایتتون رو ثبت کردید، کارتون تموم نشده! پیگیری شکایت از کارشناس رسمی دادگستری هم به اندازه ثبتش مهمه. اگه پیگیر نباشید، ممکنه پرونده تون توی کشو خاک بخوره. برای پیگیری هم چند تا راه وجود داره:

پیگیری حضوری

یکی از روش ها اینه که حضوری به کانون کارشناسان رسمی دادگستری (یا دادسرای انتظامی کانون) مراجعه کنید. با ارائه کارت ملی و اطلاعات پرونده تون (مثل شماره شکواییه یا کد رهگیری)، می تونید از آخرین وضعیت پرونده مطلع بشید. البته این روش ممکنه وقت گیر باشه و نیاز به رفت و آمد داشته باشه.

پیگیری اینترنتی با کد رهگیری یا شماره کلاسه (آموزش تصویری ذهنی)

راحت ترین و سریع ترین راه، استفاده از سامانه اینترنتیه. اگه یادتون باشه موقع ثبت شکایت بهتون گفتیم یه کد رهگیری دریافت می کنید. حالا وقتشه از اون استفاده کنید! آدرس سامانه پیگیری شکایات hub.23055.ir/shaki هست (باز هم تاکید می کنم، از به روز بودن لینک مطمئن بشید).

1. ورود به سامانه پیگیری: وارد آدرس hub.23055.ir/shaki بشید.
2. انتخاب روش پیگیری: معمولاً دو روش برای پیگیری وجود داره:
   • پیگیری با کد رهگیری: کد رهگیری که موقع ثبت شکایت دریافت کردید رو وارد می کنید.
   • پیگیری با شماره کلاسه پرونده و کد ملی: شماره کلاسه پرونده قضایی و کد ملی خودتون رو وارد می کنید.
3. تکمیل اطلاعات و جستجو: بعد از وارد کردن اطلاعات مورد نیاز، کد امنیتی رو وارد کنید و روی دکمه جستجو یا مشابه اون کلیک کنید.
4. مشاهده وضعیت پرونده: حالا می تونید وضعیت فعلی شکایتتون رو ببینید؛ مثلاً اینکه پرونده به کجا ارجاع شده، در چه مرحله ای هست (تحقیق، ارجاع به دادگاه انتظامی، صدور حکم و…).

این روش به شما کمک می کنه بدون اینکه لازم باشه از خونه بیرون برید، از مراحل رسیدگی به شکایتتون باخبر بشید و پیگیری مستمر داشته باشید.

مراحل رسیدگی در دادسرای انتظامی: بعد از ثبت شکایت، پرونده میره دادسرای انتظامی. اینجا اول یه بررسی اولیه انجام میشه. اگه لازم باشه، ممکنه از شما یا حتی کارشناس دعوت کنن تا برای ادای توضیحات حضور پیدا کنید. اگه دادسرا به این نتیجه برسه که تخلفی اتفاق افتاده، کیفرخواست صادر می کنه و پرونده رو می فرسته دادگاه انتظامی.

مراحل رسیدگی در دادگاه انتظامی: وقتی پرونده به دادگاه انتظامی رسید، یه وقت رسیدگی تعیین میشه. توی این جلسه، هم به صحبت های شاکی گوش میدن و هم به دفاعیات کارشناس. تمام مدارک بررسی میشه و در نهایت، دادگاه حکم قطعی رو صادر می کنه.

حق اعتراض به قرار منع تعقیب: یه وقتایی ممکنه دادسرای انتظامی تشخیص بده که تخلفی اتفاق نیفتاده و قرار منع تعقیب صادر کنه. نگران نباشید! شما به عنوان شاکی، حق دارید ظرف مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ این قرار، بهش اعتراض کنید. مرجع رسیدگی به این اعتراض، دادگاه انتظامی کانون کارشناسانه. اگه دادگاه تشخیص بده که قرار منع تعقیب درست نبوده، اون رو نقض می کنه و خودش به موضوع رسیدگی و حکم صادر می کنه.

مجازات های کارشناس متخلف: انتظامی و کیفری

کارشناس متخلف، علاوه بر اینکه باید در دادگاه انتظامی پاسخگو باشه، ممکنه توی دادگاه های کیفری هم با مجازات روبرو بشه. بیایید این دو نوع مجازات رو جداگانه بررسی کنیم.

مجازات های انتظامی

این مجازات ها توسط مراجع انتظامی (مثل کانون کارشناسان رسمی دادگستری یا مرکز قوه قضاییه) و بر اساس آیین نامه ها اعمال میشن و بیشتر جنبه صنفی و شغلی دارن:

1. توبیخ کتبی با درج در پرونده: این سبک ترین مجازاته. اسم کارشناس توی پرونده اش ثبت میشه و می تونه روی اعتبارش تاثیر بذاره.
2. محدود شدن اختیارات فنی کارشناس: برای یه مدت مشخص (مثلاً یک تا سه سال) اختیارات کارشناس توی انجام بعضی از کارشناسی ها محدود میشه.
3. محرومیت موقت از امر کارشناسی رسمی: کارشناس برای مدت مشخصی (از سه ماه تا سه سال) نمی تونه هیچ کارشناسی رسمی رو انجام بده. این یعنی درآمدش قطع میشه و اعتبارش به شدت لطمه می خوره.
4. محرومیت دائم از شغل کارشناسی: این سنگین ترین مجازات انتظامیه. کارشناس برای همیشه از شغل کارشناسی رسمی محروم میشه و دیگه نمی تونه توی این حوزه فعالیت کنه. این مجازات معمولاً برای تخلفات خیلی جدی مثل تبانی یا رشوه اعمال میشه.

احکام صادره از دادگاه انتظامی، می تونه تاثیر مستقیمی روی سابقه حرفه ای و فعالیت های آینده کارشناس داشته باشه.

مجازات های کیفری

همون طور که قبلاً هم گفتیم، اگه تخلف کارشناس وارد حیطه جرم کیفری بشه (مثل گرفتن رشوه، تبانی، جعل یا اظهارنظر خلاف واقع با سوءنیت)، دیگه فقط با مجازات های انتظامی روبرو نیست. در این موارد، دادگاه های عمومی وارد عمل میشن و ممکنه کارشناس به مجازات های کیفری سنگین تری محکوم بشه:

• حبس: برای بعضی از جرایم مثل رشوه یا تبانی، مجازات حبس پیش بینی شده.
• جزای نقدی: پرداخت مبلغی به عنوان جریمه به نفع دولت.
• رد مال: اگه کارشناس مالی رو به صورت غیرقانونی به دست آورده باشه، باید اون رو برگردونه.
• محرومیت از حقوق اجتماعی: برای مدت مشخصی از حقوقی مثل انتخاب شدن در مناصب عمومی یا حتی شرکت در برخی فعالیت های اجتماعی محروم میشه.

باید بدونید که رسیدگی به جرم کیفری، کاملاً مستقل از رسیدگی انتظامیه. یعنی حتی اگه توی کانون کارشناسان به تخلف کارشناس رسیدگی بشه، این موضوع جلوی پیگیری کیفری رو نمی گیره.

مرور زمان شکایت از کارشناس رسمی دادگستری (حواستون به مهلت قانونی باشه!)

توی هر کار قانونی، زمان بندی خیلی مهمه. شکایت از کارشناس رسمی دادگستری هم از این قاعده مستثنی نیست. قانون برای طرح این شکایات، یه مهلت مشخص گذاشته که بهش میگن مرور زمان. اگه توی این مهلت اقدام نکنید، دیگه پرونده تون قابل رسیدگی نیست و شکایتتون بی اثر میشه.

معمولاً مرور زمان برای شکایت انتظامی از کارشناسان رسمی، دو سال از تاریخ وقوع تخلف یا آخرین اقدام تعقیبی در پرونده است. یعنی اگه مثلاً کارشناس توی سال ۱۴۰۰ تخلفی انجام داده و شما توی سال ۱۴۰۳ تازه یادتون افتاده شکایت کنید، متاسفانه پرونده شما مشمول مرور زمان میشه و قابل بررسی نیست. به همین خاطر، اگه حس کردید کارشناس تخلفی کرده، باید هرچه زودتر دست به کار بشید و شکایتتون رو ثبت کنید تا دیر نشه.

چرا مرور زمان مهمه؟ چون قانونگذار میخواد که پرونده ها توی یه بازه زمانی مشخصی حل و فصل بشن و دیگه بعد از مدت طولانی، نشه بابت مسائل قدیمی پرونده جدید باز کرد. پس حسابی حواستون به این مهلت قانونی باشه!

آیا شکایت از کارشناس رسمی دادگستری هزینه دارد؟ (مفت یا گرون؟)

یکی از دغدغه های اصلی مردم همیشه هزینه های قانونیه. خبر خوب اینه که ثبت شکایت انتظامی در کانون کارشناسان رسمی دادگستری، معمولاً رایگانه و نیازی به پرداخت هزینه دادرسی نداره. این موضوع باعث میشه که همه بتونن به راحتی و بدون نگرانی از هزینه های اولیه، حقوق خودشون رو پیگیری کنن.

البته، «معمولاً» به این معنی نیست که هیچ هزینه ای ممکنه پیش نیاد. بعضی هزینه های جانبی احتمالی وجود داره که باید حواستون بهشون باشه:

• هزینه کپی مدارک: برای تهیه نسخه های متعدد از مدارک باید هزینه کپی پرداخت کنید.
• هزینه وکیل: اگه تصمیم بگیرید از کمک وکیل متخصص استفاده کنید، که توصیه اکید ما هم هست، باید حق الوکاله ایشون رو پرداخت کنید.
• هزینه دادرسی در شکایت کیفری: اگه تصمیم بگیرید شکایت کیفری مطرح کنید (که همون طور که گفتیم برای جرایم جدی تره)، ممکنه نیاز به پرداخت هزینه های دادرسی توی دادسرا و دادگاه های عمومی داشته باشید.

پس در مجموع، هزینه اولیه ثبت شکایت انتظامی در کانون کارشناسان، رقم قابل توجهی نیست و مانعی برای پیگیری حقوق شما ایجاد نمیکنه. اما برای مراحل بعدی و پیگیری جدی تر، ممکنه نیاز به صرف هزینه های جانبی باشه.

اعتراض به نظریه کارشناس رسمی (یه راهکار دیگه قبل از شکایت!)

قبل از اینکه بخواهید پرونده شکایت از کارشناس رسمی دادگستری رو باز کنید، باید به یه نکته مهم دیگه هم توجه کنید. یادتونه گفتیم فرق بین تخلف با اختلاف نظر چیه؟ اگه شما از نظر کارشناس راضی نیستید ولی مطمئن نیستید که تخلفی اتفاق افتاده یا نه، بهترین راه اینه که اول به خود نظریه کارشناس اعتراض کنید.

این اعتراض توی همون پرونده اصلی قضایی شما مطرح میشه. شما می تونید توی مهلت قانونی که دادگاه بهتون میده، به نظریه کارشناس اعتراض کنید و از دادگاه بخواهید که پرونده رو برای بررسی دوباره به هیئت سه نفره یا حتی پنج نفره کارشناسی ارجاع بده. این هیئت، متشکل از چند کارشناس دیگه با همون تخصص، نظریه کارشناس اول رو بررسی می کنن و نظر خودشون رو میدن. اگه نظر هیئت با نظر کارشناس اول متفاوت باشه، دادگاه معمولاً به نظر هیئت عمل می کنه.

این روش با طرح شکایت انتظامی فرق داره. توی اعتراض به نظریه کارشناس، هدف شما اینه که خود نظر کارشناسی اصلاح بشه یا یه نظر جدید جایگزینش بشه. اما توی شکایت انتظامی، هدف شما اینه که با کارشناس متخلف برخورد بشه و مجازات بشه. پس قبل از هر اقدامی، ببینید مشکل اصلی کجاست و کدوم راهکار برای شما مناسب تره.

مثلاً یکی از کاربران گفته بود که وکیلش فراموش کرده به نظر هیئت سه نفره اعتراض کنه. اینجا هم میشه از وکیل شکایت کرد و هم باید بررسی کرد که آیا نظریه هیئت سه نفره واقعاً ایراد اساسی و قابل اعتراض داشته یا نه. ممکنه با یک وکیل خوب بشه حتی در این مرحله هم کاری کرد.

چند تا نکته مهم و طلایی که باید بدونی!

توی این مسیر، مثل هر مسیر حقوقی دیگه ای، یه سری نکات ریز و درشت هست که دونستنشون می تونه حسابی بهتون کمک کنه و راه رو براتون هموارتر کنه:

وکیل متخصص: عصای دست شما در این مسیر

شاید فکر کنید خودتون از پس این کار برمیاید، ولی باید بپذیرید که دنیای حقوق، پر از ظرافت ها و پیچیدگی هاییه که شاید ما آدم های عادی ازش بی خبر باشیم. یک وکیل متخصص که توی امور کارشناسی و انتظامی تجربه داره، می تونه مثل یه قطب نما توی این مسیر پر پیچ و خم براتون عمل کنه. اون می دونه چطور شکواییه رو بنویسه، چه مدارکی رو جمع کنه، چطور پیگیری کنه و چطور از حق شما به بهترین شکل دفاع کنه. شاید هزینه بر باشه، ولی گاهی اوقات این هزینه، جلوی ضررهای خیلی بزرگتر رو می گیره و به قول معروف: کار را به کاردان بسپارید.

جمع آوری مدارک قوی: اصل کار اینجاست

باز هم تاکید می کنم، توی این پرونده ها، «مدرک» حکم طلا رو داره. هرچقدر مستندات شما قوی تر و محکم تر باشن، شانس موفقیتتون بالاتر میره. اگه یه کارشناس رشوه گرفته، سعی کنید هر جور سندی (پیامک، مکالمه، شهادت) که این موضوع رو ثابت می کنه جمع کنید. اگه بی دقتی کرده، عکس بگیرید، شاهد پیدا کنید. خلاصه هرچیزی که بتونه ادعای شما رو مستند کنه، جمع آوری کنید. توی کامنت ها دیدیم که چطور بعضی از کاربران حسابی از این بابت اذیت شدن چون نتونستن تبانی یا رشوه رو ثابت کنن.

اگه کارشناس تبرئه شد، چی میشه؟ (یه نگرانی منطقی)

یکی از سوالات مهمی که ممکنه براتون پیش بیاد اینه که اگه من شکایت کردم و کارشناس تبرئه شد، آیا اون می تونه از من شکایت کنه؟ بله، این احتمال وجود داره. اگه شکایت شما از کارشناس اثبات نشه و دادگاه تشخیص بده که اتهام شما بی اساس بوده، کارشناس حق داره از شما به دلیل افترا یا تهمت شکایت کنه. پس حواستون باشه که قبل از هر اقدامی، از ادعای خودتون و مدارکتون مطمئن باشید و بی گدار به آب نزنید. این نکته رو به این خاطر گفتم که یکی از کاربران هم دقیقاً همین سوال رو پرسیده بود و این نشون میده که دغدغه خیلی هاست.

پیگیری رو بیخیال نشید!

توی کارهای حقوقی، پیگیری مستمر و منظم خیلی مهمه. پرونده ها ممکنه طولانی بشن و گاهی وقتا آدم خسته میشه. اما اگه حق با شماست، ناامید نشید و پیگیری رو ادامه بدید. همون طور که گفتیم، هم می تونید حضوری پیگیری کنید و هم از طریق سامانه های آنلاین. این پیگیری ها نشون میده که شما برای حق خودتون ارزش قائلید و همین خودش می تونه توی روند پرونده تاثیر مثبت داشته باشه.

سوالات متداول

اگر کارشناس رشوه گرفته باشد، چگونه می توان آن را اثبات کرد؟

اثبات رشوه معمولاً سخت است، چون در خفا اتفاق می افتد. اما می توانید با مدارک غیرمستقیم مثل پیامک ها، مکالمات ضبط شده (با رعایت قوانین مربوط به ضبط مکالمات)، شهادت شهود (اگر کسی شاهد پرداخت رشوه بوده)، یا حتی رد پای مالی در حساب های بانکی، سعی در اثبات آن داشته باشید. مراجعه به وکیل متخصص در این زمینه می تواند بسیار کمک کننده باشد.

آیا می توان به نظریه هیئت سه نفره کارشناسی نیز اعتراض کرد؟

بله، معمولاً امکان اعتراض به نظریه هیئت سه نفره نیز وجود دارد و می توانید درخواست ارجاع به هیئت پنج نفره یا حتی بالاتر را مطرح کنید. این موضوع به تشخیص دادگاه و دلایل اعتراض شما بستگی دارد.

در صورت عدم ابلاغ نظریه کارشناس، چه اقدامی باید کرد؟

اگر کارشناس، نظریه خود را به موقع در سامانه ابلاغ بارگذاری نکرده یا به شما ابلاغ نشده است، ابتدا می توانید از دفتر دادگاه یا مرجع قضایی مربوطه، گواهی عدم ابلاغ را دریافت کنید. سپس این موضوع را به عنوان تخلف کارشناس، در شکواییه خود مطرح کرده و اقدام به شکایت انتظامی نمایید. عدم بارگذاری به موقع، خود یک تخلف محسوب می شود.

آیا کارشناس رسمی می تواند علیه شاکی به دلیل شکایت واهی، اقدام قانونی کند؟

بله، در صورتی که شکایت شما از کارشناس اثبات نشود و کارشناس تبرئه گردد، او می تواند علیه شما به اتهام افترا یا تهمت شکایت کیفری یا حقوقی مطرح کند. به همین دلیل، تاکید می شود قبل از شکایت، از مستندات و دلایل خود اطمینان کامل داشته باشید.

چند بار می توان به نظریه کارشناس اعتراض کرد؟

معمولاً اعتراض به نظریه کارشناس اولیه، به ارجاع به هیئت سه نفره و سپس هیئت پنج نفره (در صورت لزوم و تشخیص دادگاه) منجر می شود. تعداد دفعات اعتراض و ارجاع به هیئت های بالاتر، به صلاحدید و تشخیص دادگاه بستگی دارد و باید دلایل محکمی برای اعتراضات بعدی وجود داشته باشد.

تخلف در گزارش کارشناسی چه مجازات هایی دارد؟

مجازات تخلف در گزارش کارشناسی بسته به نوع و شدت تخلف متفاوت است. این مجازات ها شامل توبیخ کتبی، محدودیت اختیارات فنی، محرومیت موقت از کار کارشناسی (از یک ماه تا سه سال) و در موارد بسیار جدی مانند اظهارنظر خلاف واقع عمدی یا تبانی، محرومیت دائم از شغل کارشناسی می شود. اگر تخلف جنبه کیفری نیز داشته باشد (مانند رشوه یا جعل)، کارشناس ممکن است به حبس، جزای نقدی و سایر مجازات های کیفری محکوم شود.

حرف آخر (یه جمع بندی خودمونی)

رسیدگی به پرونده های قضایی همیشه پر از استرس و نگرانی بوده، حالا اگه پای تخلف یک کارشناس هم وسط بیاد، این نگرانی ها چند برابر میشه. اما همون طور که با هم دیدیم، سیستم قضایی کشور ما راه هایی رو برای پیگیری این تخلفات پیش بینی کرده. مهم اینه که شما حقوق خودتون رو بشناسید و اگه دیدید کسی خواسته یا ناخواسته به حق تون تجاوز کرده، سکوت نکنید. با جمع آوری مدارک قوی، انتخاب راه درست (شکایت انتظامی یا کیفری) و پیگیری مستمر، می تونید به حقتون برسید.

یادتون باشه، این مسیر شاید طولانی و پرفراز و نشیب باشه، ولی با آگاهی و کمک گرفتن از افراد متخصص، می تونید این راه رو با موفقیت طی کنید. پس نترسید و برای استیفای حقوق خودتون قدم بردارید. شما تنها نیستید و قوانین پشت و پناه شما هستند.