خلاصه کتاب دوره ها و برنامه های میان رشته ای ( نویسنده هاریت رابلز )

کتاب «دوره ها و برنامه های میان رشته ای» نوشته هاریت رابلز، یه راهنمای جامع و کاربردی برای فهم و پیاده سازی رویکردهای میان رشته ای تو دانشگاه هاست. این کتاب بهمون کمک می کنه بفهمیم چطور می تونیم مرزهای رشته های مختلف رو بشکنیم و با همفکری، راه حل های بهتری برای مسائل پیچیده پیدا کنیم.

اصلا بیایید از اول بپرسیم، چرا میان رشتگی اینقدر مهم شده؟ راستش رو بخواهید، دنیای امروز پر از مسائل پیچیده است؛ از تغییرات اقلیمی و بحران های بهداشتی گرفته تا پیشرفت های سریع تکنولوژی. این مشکلات اونقدر گسترده و چندوجهی هستن که هیچ رشته ای به تنهایی نمی تونه از پسشون بربیاد. اینجا دقیقاً همون نقطه ایه که پای میان رشتگی به میدون باز میشه. دیگه وقتش رسیده که از قالب های سنتی خارج بشیم و با همکاری، به درک عمیق تر و راه حل های خلاقانه تر برسیم. هاریت رابلز توی کتابش، نه تنها به این ضرورت اشاره می کنه، بلکه یه نقشه راه عملی هم برای این تحول بهمون می ده.

مبانی نظری و اصطلاحات کلیدی میان رشتگی: از کجا شروع کنیم؟

قبل از اینکه وارد جزئیات عملی بشیم که هاریت رابلز در کتابش روی اون ها تمرکز داره، لازمه یه نگاهی به مبانی نظری میان رشتگی بندازیم. خیلی از این ایده های پایه، به خصوص تعاریف و تاریخچه، با کارهای جولی کلاین، یکی از پیشروان این حوزه، همپوشانی دارن و درک اون ها برای فهم رویکردهای رابلز هم خیلی مهمه. هاریت رابلز هم در کتابش، برای اینکه بتونه راهکارهای عملی رو ارائه بده، ابتدا به ریشه ها و مفاهیم اصلی میان رشتگی اشاره می کنه تا زمینه فکری مناسبی برای خواننده ایجاد بشه.

خاستگاه و تکامل رویکردهای میان رشته ای: چطور به اینجا رسیدیم؟

قصه میان رشتگی از کجا شروع شد؟ اگر به تاریخ نگاه کنیم، می بینیم که رشته های علمی از دل نیازهای مختلف جامعه سربرآوردن و کم کم تخصصی شدن. اما هر چی جلوتر اومدیم، پیچیدگی مسائل هم بیشتر شد. دیگه یه پزشک نمی تونست فقط به بدن نگاه کنه، نیاز به روانشناسی، جامعه شناسی و حتی مهندسی هم برای حل مشکلات درمانی احساس می شد. همین نیاز باعث شد که ایده هایی مثل میان رشتگی، چندرشتگی و فرارشتگی شکل بگیرن. این رویکردها یه جور واکنش به ناتوانی رویکردهای تک رشته ای در ارائه راه حل های جامع برای مسائل روزمره هستن. رابلز توی کتابش بهمون می گه که چطور این نیازها توی دانشگاه ها و مراکز علمی حس شد و چطور کم کم انجمن های علمی، کالج ها و دانشگاه ها شروع کردن به فکر کردن به راه های جدیدی که فراتر از مرزهای سنتی رشته ها باشه.

فلسفه کلی حاکم بر مطالعات میان رشته ای اینه که کل، بزرگتر از مجموع اجزاست. یعنی وقتی رشته های مختلف با هم همکاری می کنن، یه دانش جدید و عمیق تر به وجود میاد که از جمع ساده اطلاعات هر رشته بیشتره. رابلز به ما نشون می ده که این تفکر چطور می تونه تو تدوین برنامه های آموزشی هم انقلاب ایجاد کنه.

واژه ها و مفاهیم بنیادین: چه فرقی بینشون هست؟

حالا که فهمیدیم از کجا اومدیم، بیایید سه تا واژه مهم رو از هم تفکیک کنیم که تو این حوزه زیاد می شنویم:

• چندرشتگی (Multidisciplinarity): فکر کنید دارید به یه کوه نگاه می کنید و چند نفر از زاویه های مختلف (زمین شناس، گیاه شناس، کوهنورد) دارن درباره اش حرف می زنن. هر کدوم از دید خودشون به کوه نگاه می کنن و دانش خودشون رو ارائه می دن، ولی لزوماً با هم ترکیب نمی شن.
• میان رشتگی (Interdisciplinarity): اینجا دیگه فقط نگاه کردن نیست، بلکه تعامله! یعنی همون افراد متخصص از رشته های مختلف، شروع می کنن به حرف زدن با همدیگه، مفاهیمشون رو با هم ترکیب می کنن و سعی می کنن یه تصویر کامل تر و واحد از کوه به دست بیارن. اینجا هدف، تلفیق و یکپارچه سازیه. رابلز در کتابش بر همین مفهوم تاکید بیشتری داره و راهکارهای عملی برای رسیدن به این تلفیق رو پیشنهاد می ده.
• فرارشتگی (Transdisciplinarity): این دیگه فراتر از مرزهای دانشگاهی می ره! یعنی علاوه بر متخصصین، مردم عادی، ذینفعان و جامعه هم تو این بحث ها وارد می شن تا یه راه حل جامع و عملی پیدا بشه که هم از دانش تخصصی بهره می بره و هم از تجربه زندگی واقعی.

رابلز با تعریف دقیق این اصطلاحات، زمینه رو برای بحث های عمیق تر درباره طراحی و اجرای برنامه های میان رشته ای آماده می کنه. اون همچنین به اصطلاحاتی مثل هسته میان رشته ای اشاره می کنه که منظور از اون، بخش های اصلی و مرکزی یک برنامه میان رشته ایه که قرار هست مفاهیم از رشته های مختلف رو با هم پیوند بده و پروژه های سنتز که در واقع پروژه هایی هستن که دانش های مختلف رو ترکیب می کنن تا یه خروجی جدید و یکپارچه داشته باشن.

«یک کلیت میان رشته ای بزرگ تر از مجموع اجزای خود است؛ و نه فقط درهم تنیده بلکه مرکب و پیچیده است.» این جمله مهم، هسته اصلی تفکر میان رشتگی رو نشون می ده.

چالش ها و موانع پیاده سازی برنامه های میان رشته ای: سنگ هایی که جلوی پای ماست!

خب، حالا که فهمیدیم میان رشتگی چیه و چرا خوبه، چرا پیاده سازی اون اینقدر سخته؟ هاریت رابلز در کتابش با صراحت تمام به این چالش ها اشاره می کنه. در واقع، شناخت این موانع اولین قدم برای غلبه بر اون هاست.

ساختارهای سنتی در آموزش عالی: دانشگاه های ما چطور عمل می کنند؟

دانشگاه ها و کالج ها در طول تاریخ با یه ساختار مشخص و رشته محور جلو اومدن. هر دانشکده ای هویت و مرزهای مشخص خودش رو داره. این ساختارها، هرچند نظم خاص خودشون رو دارن، ولی می تونن مثل یه دیوار عمل کنن و جلوی همکاری بین رشته ای رو بگیرن. فکر کنید مثلاً یه دانشجو می خواد پروژه ای رو انجام بده که هم به روانشناسی نیاز داره و هم به علوم کامپیوتر. اغلب اوقات، هماهنگی بین دو دانشکده یا پیدا کردن استاد راهنما از دو رشته مختلف، خودش یه چالش بزرگ میشه. رابلز توضیح می ده که چطور این ساختارهای سنتی، که برای تدوین برنامه های درسی تک رشته ای طراحی شدن، در برابر انعطاف پذیری مورد نیاز میان رشتگی مقاومت می کنن.

مقاومت در برابر تغییر: چرا بعضی ها دوست ندارند تغییر کنند؟

انسان ها به طور طبیعی در برابر تغییر مقاومت می کنن، و اساتید دانشگاهی هم از این قاعده مستثنی نیستن. رابلز چند تا دلیل مهم برای این مقاومت رو لیست می کنه:

• ترس از دست دادن هویت رشته ای: یه استاد ممکنه فکر کنه اگه وارد حوزه میان رشته ای بشه، تخصصی که سال ها براش زحمت کشیده، کم رنگ میشه.
• عدم آشنایی با روش های نوین تدریس: تدریس میان رشته ای، روش های خاص خودش رو داره، مثل تدریس تیمی یا یادگیری مسئله محور. خیلی از اساتید ممکنه با این روش ها آشنا نباشن یا احساس کنن نیاز به آموزش های جدید دارن.
• موانع اداری و بوروکراسی: گاهی وقت ها، قوانین و رویه های اداری، مثل نظام ارتقاء اساتید یا تخصیص بودجه، با برنامه های میان رشته ای همخوانی نداره و این خودش یه عامل بازدارنده قویه.
• فقدان حمایت مدیریتی و مالی کافی: اگه مدیریت دانشگاه یا مسئولین بالا دستی، به میان رشتگی اعتقاد نداشته باشن یا بودجه کافی بهش اختصاص ندن، طبیعیه که این برنامه ها به جایی نمی رسن. رابلز تأکید می کنه که اگه قراره رویکردهای میان رشته ای موفق بشن، باید بیشتر از یک رشته متوسط یا حتی به اندازه یک رشته استثنایی حمایت مالی بشن.

همه این عوامل دست به دست هم می دن تا پیاده سازی میان رشتگی به یه چالش بزرگ تبدیل بشه. هاریت رابلز معتقده که برای غلبه بر این مقاومت ها، باید از بالا تا پایین، یه تغییر فرهنگی و ساختاری اتفاق بیفته.

نیاز به زمان و منابع: سرمایه گذاری برای آینده!

هیچ کار بزرگی بدون زمان و منابع کافی به ثمر نمی شینه، میان رشتگی هم همینطوره. رابلز به این نکته مهم اشاره می کنه که:

• زمان برای آموزش اساتید: اساتیدی که قرار هست در برنامه های میان رشته ای تدریس کنن، نیاز به آموزش و توانمندسازی دارن تا با چالش ها و روش های جدید آشنا بشن.
• زمان برای تدوین برنامه درسی: طراحی یک سرفصل میان رشته ای، خیلی پیچیده تر از یک سرفصل تک رشته ایه و نیاز به ساعت ها کار گروهی و هماهنگی بین متخصصین مختلف داره.
• زمان برای ایجاد هماهنگی و ارزشیابی: هماهنگی مستمر بین دانشکده ها و دپارتمان ها و همچنین طراحی سیستم های ارزیابی مناسب برای سنجش یادگیری های میان رشته ای، همگی نیازمند زمان و انرژی زیادی هستن.
• ضرورت حمایت مالی و تخصیص منابع مناسب: همونطور که رابلز می گه، زمان را باید به پول ترجمه کرد. اگه منابع مالی کافی برای این برنامه ها فراهم نشه، ایده ها هر چقدر هم خوب باشن، در حد ایده باقی می مونن.

پس می بینیم که فقط علاقه داشتن به میان رشتگی کافی نیست؛ باید برایش برنامه ریزی کرد و هزینه کرد، هم از نظر زمان و هم از نظر مالی.

طراحی، اجرا و مدیریت مؤثر برنامه های میان رشته ای: راهکارهای عملی هاریت رابلز

خب، حالا که چالش ها رو شناختیم، هاریت رابلز چه راهکارهایی رو برای طراحی، اجرا و مدیریت موفقیت آمیز برنامه های میان رشته ای پیشنهاد می کنه؟ بخش بزرگی از کتاب رابلز به همین جنبه های عملی و کاربردی اختصاص داره، جایی که اون با نگاهی واقع گرایانه، مسیر رو برامون روشن می کنه.

اصول طراحی سرفصل ها و دروس میان رشته ای: چطور یه برنامه خوب بچینیم؟

رابلز تأکید می کنه که طراحی یک برنامه میان رشته ای موفق، به دقت و هوشمندی زیادی نیاز داره. اینجا چند تا از مهمترین اصول رو با هم مرور می کنیم:

• انتخاب موضوعات فراگیر و مسئله محور: سرفصل ها باید طوری انتخاب بشن که ماهیتشون به دیدگاه های متعدد از رشته های مختلف نیاز داشته باشه. مثلاً موضوع بحران آب یا سلامت روان در جامعه خودشون میان رشته ای هستن و به راحتی میشه متخصصین مختلف رو دور هم جمع کرد تا از زوایای متفاوت بهشون نگاه کنن.
• اهمیت توجه به علایق دانشجویان: رابلز به نقل از نیویل (۱۹۹۴) میگه که جذبه یک درس ممکن است با میزان دقتی که طراحان در ارزیابی سطح علایق دانشجویان دارند، مرتبط باشد. اگه سرفصل ها برای دانشجو جذاب نباشن، نمی تونن انتظار مشارکت فعال رو ازش داشته باشن.
• نقش مشارکت دانشجویان در فرآیند طراحی: دانشجوها فقط مصرف کننده محتوا نیستن، بلکه می تونن تو خود فرآیند طراحی درس هم شریک باشن. این کار نه تنها انگیزه اون ها رو بیشتر می کنه، بلکه باعث میشه درس ها بیشتر به نیازها و علایق واقعی اون ها نزدیک بشه.
• اهمیت مفهوم اولیه: رابلز به نقل از دیویس (۱۹۹۵) تأکید می کنه که در یک درس میان رشته ای آرمانی، موضوع تدریس باید از اندیشه اولیه خودش سربرآورد؛ یعنی به عنوان یک کلیت همبسته از همان اول به دانشجویان معرفی بشه.

رویکردهای تدریس و یادگیری در میان رشتگی: یادگیری عمیق تر، تجربه ی بهتر!

مدل های سنتی تدریس برای برنامه های میان رشته ای جواب نمی ده. اینجا رابلز دو تا رویکرد کلیدی رو معرفی می کنه:

1. یادگیری مسئله محور (Problem-Based Learning – PBL): این روش ستون فقرات آموزش میان رشته ایه. تو PBL، دانشجوها با یه مسئله واقعی و پیچیده روبرو میشن (مثل یه مطالعه موردی) و برای حلش باید از دانش رشته های مختلف استفاده کنن. به جای اینکه فقط اطلاعات رو بهشون بدیم، اونا رو تشویق می کنیم که خودشون دنبال جواب بگردن و دانش رو تلفیق کنن. این رویکرد نه تنها دانش نظری رو تقویت می کنه، بلکه مهارت های عملی، تفکر انتقادی و کار تیمی رو هم تو دانشجوها پرورش می ده.
2. تدریس تیمی (Team Teaching): تو این روش، چند تا استاد از رشته های مختلف، مشترکاً یه درس رو ارائه می دن. این کار مزایای زیادی داره: دانشجوها از دیدگاه های متفاوت بهره مند میشن، می بینن که چطور متخصصین مختلف با هم همکاری می کنن و چالش های حل مسئله از طریق همکاری رو تجربه می کنن. البته تدریس تیمی چالش های خودش رو هم داره، مثل هماهنگی اساتید و تقسیم وظایف، اما با برنامه ریزی درست می تونه خیلی مؤثر باشه.

مدیریت و اجرای کارآمد برنامه ها: چطور همه چیز رو سر و سامان بدیم؟

یه برنامه میان رشته ای خوب، بدون مدیریت قوی به نتیجه نمی رسه. رابلز روی این نکات تأکید داره:

• اهمیت انعطاف پذیری ساختارهای سازمانی و اداری: اگه ساختارهای دانشگاهی خشک و سخت باشن، نمی تونن از برنامه های میان رشته ای حمایت کنن. باید فُرم تابع کارکرد باشه، یعنی ساختارها باید انعطاف پذیر باشن تا خودشون رو با رویکردهای آموزشی غیرسنتی سازگار کنن.
• نحوه ایجاد هماهنگی و همکاری بین بخش ها و دانشکده های مختلف: باید کانال های ارتباطی قوی و مکانیزم های همکاری مشخصی بین دپارتمان ها و دانشکده ها ایجاد بشه. این شامل جلسات منظم، کمیته های مشترک و حتی تعریف نقش های جدید برای تسهیل همکاری ها میشه.
• نقش رهبران دانشگاهی در حمایت و ترویج میان رشتگی: حمایت مدیران ارشد دانشگاهی، از رییس دانشگاه گرفته تا رؤسای دانشکده ها، برای موفقیت برنامه های میان رشته ای حیاتیه. این حمایت می تونه شامل تخصیص منابع، ارائه مشوق ها و ایجاد فرهنگی مبتنی بر همکاری و نوآوری باشه.

هاریت رابلز بیان می کند که موفقیت برنامه های میان رشته ای به میزان حمایت اداری، انعطاف پذیری ساختارها و توانایی اساتید در پذیرش رویکردهای نوین آموزشی بستگی دارد. این جمله یه خلاصه عالی از دیدگاه اون در مورد مدیریت میان رشتگیه.

ارزیابی جامع برنامه های میان رشته ای: آیا کارمون رو درست انجام دادیم؟

ارزیابی تو میان رشتگی با ارزیابی سنتی فرق داره. اینجا فقط سنجش دانش تخصصی مهم نیست، بلکه باید توانایی دانشجو در تلفیق مفاهیم، تفکر انتقادی و حل مسئله در یک بافت میان رشته ای هم سنجیده بشه. رابلز پیشنهاد می کنه که:

• ارزیابی ها باید فراتر از دانش تخصصی برن: به جای امتحان های صرفاً حفظی، از پروژه های گروهی، ارزیابی عملکرد، مقالات تحلیلی و ارائه کارهای تحقیقاتی که نیاز به تلفیق دانش دارن، استفاده بشه.
• اهمیت بازخورد مستمر: ارزیابی نباید فقط یه مرحله پایانی باشه. بازخورد مستمر به دانشجوها و خود برنامه، برای بهبود و پویایی برنامه ضروریه.

خلاصه، باید ببینیم آیا دانشجو واقعاً تونسته از رشته های مختلف چیزی یاد بگیره و اون ها رو کنار هم بذاره تا یه چیز جدید بسازه یا نه.

مطالعات موردی و تجربیات عملی: از تجربه دیگران درس بگیریم!

وقتی صحبت از راهکارهای عملی میشه، هیچ چیزی بهتر از مثال های واقعی و تجربیات موفق نیست. هاریت رابلز در کتابش برای ملموس تر کردن مباحث، به نمونه هایی از این دست اشاره می کنه.

نمونه هایی از موفقیت در کالج های کالیفرنیا: نگاهی به واقعیت!

رابلز با بررسی مطالعات میان رشته ای در کالج های کالیفرنیا، درس های باارزشی رو از تجربیات واقعی استخراج می کنه. این تجربیات نشون می دن که حتی در محیط های آکادمیک سنتی و بوروکراتیک، میشه با اراده و برنامه ریزی درست بر موانع غلبه کرد. اون به ما نشون می ده که چطور این کالج ها:

• تونستن مقاومت اساتید رو کاهش بدن و اون ها رو به همکاری تشویق کنن.
• حمایت های اداری و مالی لازم رو جلب کنن.
• ساختارهای سازمانیشون رو انعطاف پذیرتر کنن تا به میان رشتگی اجازه رشد بدن.

این مثال ها به ما امید می دن که اگه اراده ای برای تحول وجود داشته باشه، راه حل ها هم پیدا میشن. این موارد عملی به ما کمک می کنن تا ببینیم که ایده های نظری چطور در دنیای واقعی پیاده سازی می شن و با چه چالش هایی روبرو میشن و چطور میشه اون ها رو پشت سر گذاشت.

ضمیمه های کاربردی کتاب: ابزارهایی برای دست شما!

یکی از جذاب ترین بخش های کتاب هاریت رابلز، ضمیمه های کاربردی اون هستن. این ضمیمه ها واقعاً کاربردی و دست به کار هستن و به خواننده کمک می کنن تا مفاهیم رو به عمل تبدیل کنه. مهمترینشون راهنمای تهیه درس نامه ی میان رشته ای هست.

این راهنما، دقیقاً همون چیزیه که اساتید و برنامه ریزان درسی برای طراحی دوره های خودشون نیاز دارن. رابلز توی این ضمیمه، قدم به قدم توضیح می ده که چطور باید یک سرفصل میان رشته ای رو از صفر تا صد طراحی کرد. نکاتی مثل:

• چگونگی انتخاب موضوعات اصلی و فرعی
• نحوه تلفیق دانش از رشته های مختلف
• پیشنهاداتی برای روش های تدریس و ارزیابی
• و حتی قالب های آماده برای نگارش درس نامه

وجود این ابزارها، نشون می ده که هاریت رابلز فقط یه نظریه پرداز نیست، بلکه یه آدم عملگراست که دغدغه پیاده سازی ایده هاش رو داره. این ضمیمه ها واقعاً ارزش افزوده ای به کتاب میدن و اون رو از یه کتاب صرفاً تئوریک، به یه منبع عملی تبدیل می کنن.

تحلیل جامع و ارزش افزوده کتاب هاریت رابلز: این کتاب چرا مهم است؟

حالا که کتاب «دوره ها و برنامه های میان رشته ای» رو با هم مرور کردیم، بیایید یه جمع بندی کنیم و ببینیم چرا این کتاب اینقدر مهم و کارآمده.

نقاط قوت برجسته کتاب: چرا باید این کتاب رو خوند؟

کتاب هاریت رابلز واقعاً پر از نکات مثبت و مفیده:

1. دیدگاه کاربردی و عملیاتی: این کتاب فقط تو بحث های نظری غرق نمیشه، بلکه مدام به ما راهکارهای عملی و قابل اجرا رو نشون می ده. این چیزیه که خیلی از اساتید و مدیران آموزشی بهش نیاز دارن.
2. ارائه چارچوب های مشخص برای طراحی و اجرا: رابلز یه نقشه راه واضح برای طراحی سرفصل ها، روش های تدریس و ارزیابی میان رشته ای ارائه می کنه. دیگه لازم نیست خودمون از صفر شروع کنیم.
3. پوشش جامع چالش ها و راهکارها: کتاب هم موانع و مشکلات رو به خوبی توضیح می ده و هم برای غلبه بر اون ها، راهکارهای عملی پیشنهاد می کنه. این نگاه جامع باعث میشه خواننده تصویر کاملی از موضوع داشته باشه.
4. تجربه محوری: اشاره به مطالعات موردی، به خصوص تجربه کالج های کالیفرنیا، باعث میشه مباحث ملموس تر و قابل باورتر بشن.

تأثیرگذاری و کاربردپذیری برای مخاطبان: چه سودی برای ما داره؟

این کتاب برای طیف وسیعی از مخاطبان، می تونه حسابی مفید و مؤثر باشه:

• اساتید دانشگاه و مدرسان: می تونن با خوندن این کتاب، روش های تدریسشون رو متحول کنن، دروس جدیدی طراحی کنن و دانشجوهاشون رو برای دنیای پیچیده امروز آماده کنن.
• مدیران آموزشی و برنامه ریزان درسی: این کتاب یه راهنمای عالی برای بازنگری در ساختارهای آموزشی، تخصیص منابع و ایجاد محیطی حمایتی برای میان رشتگیه.
• دانشجویان تحصیلات تکمیلی: اگه دارید روی پایان نامه یا رساله کار می کنید، این کتاب بهتون کمک می کنه تا با دیدگاهی نوآورانه به سراغ پژوهش های میان رشته ای برید و کارهاتون رو عمیق تر و جامع تر انجام بدید.
• پژوهشگران و علاقه مندان به مطالعات میان رشته ای: این یه منبع متمرکز و عالی برای درک مبانی نظری و کاربردی این حوزه است.

نکته مهم دیگه، تلاش های آقای منصور متین، مترجم محترم این کتابه. ایشون با ترجمه دقیق و روان، این کتاب ارزشمند رو به دست مخاطبان فارسی زبان رسوندن و تلاش کردن تا مفاهیم غربی رو با نیازها و واقعیت های نظام آموزش عالی ایران همسو کنن. این کار باعث شده که کتاب «دوره ها و برنامه های میان رشته ای» برای اساتید، مدیران و دانشجویان ایرانی، حتی کاربردی تر و ملموس تر هم باشه. ایشون با این کار، یه کمک بزرگ به ادبیات میان رشتگی در ایران کردن و خودشون هم از صاحب نظران این حوزه محسوب میشن.

نتیجه گیری: آینده در دستان ماست!

در نهایت، کتاب «دوره ها و برنامه های میان رشته ای» نوشته هاریت رابلز، چیزی فراتر از یه خلاصه ساده از مباحث آکادمیکه. این کتاب یه فراخوان برای تغییره؛ یه دعوت به شکستن مرزهای سنتی و پذیرش رویکردهای تلفیقی برای مواجهه با پیچیدگی های دنیای امروز. رابلز به ما نشون می ده که میان رشتگی فقط یه کلمه قشنگ نیست، بلکه یه ضرورت و یه راهکار عملیه برای تربیت نسلی از متخصصین که بتونن خارج از چهارچوب ها فکر کنن و مسائل رو از جنبه های مختلف ببینن.

از تعریف دقیق مفاهیم گرفته تا ارائه راهکارهای عملی برای طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه های میان رشته ای، این کتاب یه نقشه راه کامله. اگه می خوایم دانشگاه هامون پویا، کارآمد و مرتبط با نیازهای جامعه باشن، باید به سمت میان رشتگی حرکت کنیم. مفاهیم و رویکردهایی که هاریت رابلز تو این کتاب ارائه می ده، نه تنها به ما دید جدیدی می دن، بلکه ابزارهای لازم برای اقدام عملی رو هم در اختیارمون می ذارن.

پس بیایید با مطالعه عمیق تر این کتاب و به کارگیری ایده هاش، به سوی یه نظام آموزشی بهتر و مؤثرتر قدم برداریم. این کتاب واقعاً یه منبع ضروری برای هر کسیه که به آینده آموزش عالی و حل مسائل پیچیده جامعه فکر می کنه. برای دسترسی به متن کامل این کتاب ارزشمند، می تونید اون رو از پلتفرم های قانونی مثل کتابراه یا طاقچه تهیه کنید.