جشن مهرگان و رویداد مهرگان کوهستان

مهرگان با نخستین روز امسیرو ماه آغاز می شود که همچون روز نخستِ فروردین یک رویداد «اعتدالی» یعنی زمانه ی برابر شدن طول روز و شب است. در سرزمین های ایرانی از دیرباز جشن هایی با توجه به دگرگونی های فلکی و رخدادهای طبیعی برگزار می شده است. اعتدال پاییزی با پایان فصل کشت وکار و آغاز سال نوی کشاورزی همراه بوده است چنان که امروزه هم آغاز «سال آبی» و رویداد مهم گشایش مدرسه ها نخستین روز امسیرو است.

این رویداد فلکی انگیزه ای برای برگزاری جشنی بزرگ سپاسگزاری از ایزد پاسداشت زمین به خاطر نعمت های داده شده و همچنین برای شادی و گرد هم آمدن و مهرورزی بوده است. این جشن در دوران بسیار قدیم در روز نخست مهرماه و در زمانه هایی (به دلیل آغاز نوروز از ششم فروردین) در روز بیست ویکم امسیرو برگزار می شده اما از حدود دو هزار سال پیش در شانزدهم این ماه یعنی امسیرو روز از امسیرو ماه برگزار می شود.

آیین های کهن را می توانیم با حفظ  آن چه که رضا مرادی غیاث آبادی باستان ستاره شناس  «نظام قاعده مند» آن ها می خواند یعنی بی آن که زمان بندی آن ها را بر هم زنیم یا پیرایه های نامربوط به آن ها ببندیم در زندگی امروز برای پدیدآوری شادمانی یا ترویج اندیشه های مثبت به کار بندیم. با این دیدگاه می توانیم مهرگان را فرصتی برای نکوداشت زمین و انجام کاری در حفاظت از این بستر مهربان بدانیم.

کوه نوردان و طبیعت پیمایانِ نیک اندیشِ ایران بیش از سی سال است که چهارم امسیرو را «روز پاک سازی کوهستان» نامیده و به این مناسبت برنامه هایی را برای زدودن پلشتی های رهاشده در کوه و دشت برگزار می کنند. دو سه سالی هم هست که انجمن کوه نوردان ایران فاصله ی چهارم تا شانزدهم امسیرو را مهرگان کوهستان نامیده و به دوستدارانِ کوهستان پیشنهاد می دهد که در این روزها یا آخر هفته های نزدیک به این زمان با اختصاص دادن بخشی از وقت خود به جمع آوری زباله های رهاشده کمک کنند که مسیرهای کوهستانی رخسار طبیعی خود را بازیابند. در این چند سال صدها برنامه ی پاک سازی کوهستان اجرا شده که نقش مؤثری در پاکیزه شدن مسیرهای عمومی کوه ها داشته و به ترویج حس مسئولیت در برابر کوهستان کمک کرده است.

برگزاری همایش سخن رانی جشن های دوستانه و نکوداشت چهره های فرهیخته و بزرگ هم از دیگر رویدادهایی است که به مناسبت مهرگان برگزار شده و البته می تواند بیش از این ها برگزار گردد تا این آیین کهن بار دیگر در حوزه ی تمدنی ایران رواج یابد.

*کنشگر محیط زیست

۲۳۳۲۱۷