اگر ماه نبود چه بر سر زمین می‌آمد؟

خبرگزاری علم و فناوری امسیرو، نوید فرخی؛ ماه قرن‌هاست که قوه خیال بشر را به خود مجذوب کرده و حضور برجسته‌اش در آسمان شب الهام‌بخش تمدن‌های مختلف بوده است. ماه هدف اکتشافات و مأموریت‌های متعددی نیز بوده و برنامه تاریخی آپولو یک دستاورد برجسته در اکتشافات فضایی بشر است. پیشرفت‌های فناوری به ما این امکان را داده است که سطح ماه را با جزئیات بهتری مشاهده کنیم.

با این حال ماه چیزی بیش از یک جرم نجومی زیبا در آسمان شب است و عدم وجود آن منجر به تغییرات شگرفی در زمین خواهد شد. درک اهمیت ماه به ما کمک می‌کند دریابیم که همه چیز در جهان ما چقدر به هم مرتبط است. هر بخشی در حفظ تعادل حیات زمین نقش دارد. بیایید بررسی کنیم که وضعیت زمین بدون ماه چه تغییراتی خواهد کرد.

جزر و مد ضعیف‌تر خواهد شد

ماه نقش مهمی در ایجاد جزر و مد دارد. کشش گرانشی ماه باعث تغییر سطح اقیانوس‌ها و ایجاد جزر و مد می‌شود. بدون ماه، خورشید همچنان روی زمین جزر و مد ایجاد می‌کند، اما بسیار ضعیف‌تر. این مسئله می‌تواند بر حیات موجوداتی که برای تغذیه به جزر و مد متکی هستند، تأثیر بگذارد. اکوسیستم‌های ساحلی تغییر خواهد کرد و برخی از گونه‌ها شاید از بین بروند و یا برای بقاء کار سختی در پیش داشته باشند.

روزها کوتاه‌تر خواهند شد

ماه به کاهش سرعت چرخش زمین کمک می‌کند. در گذشته بسیار دور روزهای زمین خیلی کوتاه‌تر بودند و تنها حدود چهار ساعت طول می‌کشیدند. کشش گرانشی ماه به تدریج چرخش زمین را به 24 ساعت فعلی کاهش داده است. بدون ماه چرخش زمین سرعت می‌گیرد و روزها دوباره کوتاه‌تر می‌شوند که تأثیرات قابل‌توجهی بر سیاره‌مان خواهد داشت. کوتاه‌تر شدن روز به این معناست که گیاهان زمان کمتری برای فتوسنتز دارند. حیوانات و انسان‌ها نیز باید خود را با روزهای سریع‌تر وفق دهند.

تغییرات آب‌وهوا

ماه انحراف محوری (axial tilt) زمین را تثبیت می‌کند. منظور از انحراف محوری زاویه بین محور چرخش اجرام نجومی و خط عمود بر صفحه مداری آنها است. انحراف محوری چیزی است که باعث می‌شود ما در زمین فصل‌های مختلفی داشته باشیم. انحراف محوری زمین بدون ماه می‌تواند به طرز چشمگیری تغییر کند. این بی‌ثباتی منجر به تغییرات شدید آب‌وهوا خواهد شد. برخی از مناطق ممکن است زمستان‌های شدید و تابستان‌های سوزان را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر دوره‌های طولانی آب‌وهوای معتدل داشته باشند. چنین تغییراتی سازگاری را برای بسیاری از گونه‌ها از جمله خود انسان دشوار می‌کند. کشاورزی به ویژه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت، زیرا محصولات کشاورزی به الگوهای فصلی پایدار متکی هستند.

تغییر در رفتار حیوانات

بسیاری از حیوانات از طریق ماه جهت‌یابی می‌کنند. به عنوان مثال برخی از پرندگان از ماه و ستاره‌ها برای یافتن مسیر خود در هنگام مهاجرت بهره می‌برند. لاک پشت‌های دریایی در مراحل خاصی از ماه در سواحل تخم‌گذاری می‌کنند. این حیوانات بدون مشاهده ماه در واقع یک ابزار ناوبری مهم را از دست خواهند داد. چنین موضوعی می‌تواند منجر به کاهش جمعیت آنها شود زیرا حیوانات با از دست دادنِ راهنمای طبیعی‌شان با مشکل مواجه خواهند شد.

آسمان شب تاریک‌تر می‌شود

ماه بعد از خورشید دومین جرم درخشان آسمان زمین است. اگرچه ماه از خود نوری ندارد، اما انعکاس نور خورشید در طول شب باعث می‌شود که حیوانات و انسان‌ها راحت‌تر محیط اطراف را ببینند. بدون ماه شب‌ها بسیار تاریک‌تر خواهد بود. این موضوع ممکن است یک تغییر کوچک به نظر برسد، اما اثرات قابل توجهی بر زمین خواهد داشت. برای مثال شکارچیانی که در طول شب شکار می‌کنند برای یافتن غذا مشکلات بیشتری خواهند داشت. کمتر شدن شکار برخی موجودات به نوبه خود باعث می‌شود چرخه اکوسیستم بر هم بخورد. انسان‌ها نیز باید بیش از پیش به نور مصنوعی تکیه کنند که می‌تواند بر الگوی خواب و سلامت‌شان تأثیر بگذارد.

زلزله و فعالیت آتشفشانی

کشش گرانشی ماه بر پوسته زمین نیز تأثیر می‌گذارد. بدون ماه ممکن است تغییراتی در نحوه حرکت صفحات تکتونیکی زمین ایجاد شود. همانطور که می‌دانید صفحات پوسته زمین قابلیت حرکت دارند. با تغییر روند حرکت این صفحات مسئله ممکن است زلزله و فعالیت‌های آتشفشانی افزایش پیدا کند. مناطقی که در حال حاضر مستعد چنین رویدادهایی هستند نیز خطرناک‌تر خواهند شد. این امر تهدیدی برای حیات و زیرساخت‌های بشری خواهد بود.

فرهنگ و زمان

ماه همیشه منبع الهام بشر بوده و در اسطوره‌ها، افسانه‌ها و ادبیات اغلب فرهنگ‌های جهان ظاهر شده است. بسیاری از داستان‌ها بدون ماه شکل نمی‌گرفتند. چرخه‌های ماه نیز بر تقویم‌ها و زمان‌سنجی تأثیر مستقیم گذاشته است. از دست دادن ماه به معنای ضایعه فرهنگی قابل توجهی است و نحوه سنجش زمان را نیز تغییر می‌دهد. همچنین ماه پلکانی برای اکتشافات فضایی انسان و اولین جسم آسمانی بود که انسان‌ها از آن بازدید کرد. بدون ماه سفر ما به فضا می‌توانست متفاوت باشد. در حال حاضر نیز ماه به عنوان یک پایگاه بالقوه برای اکتشافات فضایی تلقی می‌شود و از دست دادن آن به معنای بازنگری در برنامه‌های فضایی به سیارات دیگر است.