از کجا بفهمیم داروی خریداری شده به صورت اینترنتی اصل است؟

تشخیص اصالت داروی خریداری شده به صورت اینترنتی از طریق سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت (TTAC) سازمان غذا و دارو و همچنین بررسی دقیق ویژگی‌های فیزیکی محصول امکان‌پذیر است. این روش‌ها به شما اطمینان می‌دهند که محصولی معتبر و ایمن را مصرف می‌کنید.

خرید آنلاین دارو و مکمل‌ها با دسترسی آسان، بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی امروز شده است. اما در کنار این راحتی، نگرانی‌ها در مورد اصالت محصولات و گسترش بازار داروهای تقلبی نیز افزایش یافته است. مصرف داروهای تقلبی می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای سلامت داشته باشد؛ از عدم اثربخشی تا عوارض جانبی شدید. این مقاله به عنوان یک راهنمای کامل و عملی، مصرف‌کنندگان را برای تشخیص داروهای اصل از تقلبی توانمند می‌سازد و بر نقش کلیدی سازمان غذا و دارو در این فرآیند تاکید می‌کند.

چرا تشخیص اصالت دارو در خریدهای اینترنتی حیاتی‌تر است؟

تفاوت اصلی خرید دارو از داروخانه آنلاین با داروخانه‌های فیزیکی، در عدم نظارت مستقیم و لحظه‌ای است. داروخانه‌های سنتی تحت بازرسی‌های منظم قرار دارند، اما فضای مجازی با تنوع بالای عرضه‌کنندگان و وجود صفحات غیرمجاز، امکان ورود داروهای قاچاق و غیراستاندارد را بیشتر می‌کند. قیمت‌های فریبنده و غیرواقعی داروهای تقلبی، خریداران را به دام می‌اندازد. پیامدهای مصرف این داروها بسیار جدی است؛ از دست دادن زمان درمان، تشدید بیماری، واکنش‌های آلرژیک و عوارض ناخواسته، تنها بخشی از خطرات محسوب می‌شوند. بنابراین، آگاهی از روش‌های تشخیص اصالت دارو در خرید اینترنتی، یک ضرورت برای حفظ سلامت است.

مرجع اصلی: سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت (TTAC) سازمان غذا و دارو

سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت (TTAC) سازمان غذا و دارو، ابزاری مطمئن برای استعلام اصالت فرآورده‌های سلامت‌محور از جمله دارو، مکمل‌ها، و محصولات آرایشی و بهداشتی در ایران است. این سامانه با ایجاد یک سیستم جامع ردیابی، هر محصول را از مبدا تا مصرف‌کننده نهایی پیگیری می‌کند. برچسب اصالت کالا نقش محوری در این فرآیند دارد و استفاده صحیح از سامانه TTAC، گامی کلیدی برای اطمینان از اعتبار محصولات آنلاین است.

۲.۱. آشنایی با برچسب اصالت کالا و اجزای آن

برچسب اصالت کالا، لیبلی زردرنگ روی بسته‌بندی محصولات سلامت‌محور است که به عنوان شناسنامه عمل می‌کند. این برچسب حاوی اطلاعات کلیدی برای استعلام و تأیید اصالت است:

• GTN (Global Trade Item Number): شناسه ۱۴ رقمی بین‌المللی کالا.
• UID (Unique Identifier): شناسه رهگیری ۲۰ رقمی و یکتا برای هر واحد محصول.
• LOT (Batch Number): شماره سری ساخت محصول.
• EXP (Expiration Date): تاریخ انقضای محصول.
• کد اصالت: کد ۱۶ رقمی منحصربه‌فرد زیر لایه خراشیدنی، متناظر با UID.

لیبل‌های اصالت در دو نوع برچسبی (دارای قسمت خراشیدنی) و چاپ‌شده با جت پرینتر (بدون قسمت خراشیدنی) وجود دارند. عدم وجود قسمت خراشیدنی لزوماً به معنای تقلبی بودن نیست؛ برخی محصولات خاص باید لیبل خراشیدنی داشته باشند، اما بسیاری از مکمل‌ها و داروهای عمومی ممکن است فقط لیبل چاپی داشته باشند.

۲.۲. راهنمای گام به گام استعلام اصالت با سامانه TTAC

برای اطمینان از اصالت محصول سلامت‌محور، می‌توانید از طریق روش‌های مختلفی کد اصالت را در سامانه TTAC استعلام بگیرید.

۲.۲.۱. استعلام از طریق اپلیکیشن TTAC

اپلیکیشن TTAC سریع‌ترین راه است. آن را از پلتفرم‌های معتبر یا وب‌سایت سازمان غذا و دارو دانلود کنید.

• برای لیبل‌های خراشیدنی: لایه خاکستری را بخراشید، کد ۱۶ رقمی را در بخش “کنترل اصالت” به دقت وارد کنید.
• برای لیبل‌های چاپی (بدون کد خراشیدنی): از بخش “کاتالوگ فرآورده” استفاده کنید. می‌توانید بارکد را اسکن کنید یا شناسه ۲۰ رقمی رهگیری (UID) را دستی وارد کنید.

۲.۲.۲. استعلام از طریق وبسایت TTAC (ttac.ir)

به وب‌سایت ttac.ir مراجعه کنید (با فیلترشکن خاموش). در بخش “استعلام”، کد ۱۶ رقمی یا UID ۲۰ رقمی را وارد کرده و جستجو را بزنید.

۲.۲.۳. استعلام از طریق سامانه پیامکی و تلفن گویا

در صورت عدم دسترسی به اینترنت، کد ۱۶ رقمی اصالت را به شماره پیامکی ۲۰۰۰۸۸۲۲ ارسال کنید یا با تلفن گویا ۰۲۱-۶۱۸۵ تماس بگیرید. این روش‌ها بیشتر برای کدهای خراشیدنی کاربرد دارند.

۲.۳. تفسیر پاسخ‌های سامانه TTAC

پس از استعلام، سامانه TTAC یکی از پیام‌های زیر را نمایش می‌دهد. درک صحیح این پیام‌ها برای تصمیم‌گیری آگاهانه درباره مصرف محصول حیاتی است.

همیشه پس از استعلام اصالت کالا، پیام دریافتی از سامانه TTAC را با دقت مطالعه و تفسیر کنید تا از سلامت محصول خود اطمینان کامل حاصل نمایید.

پیام سامانه TTAC	تفسیر و اقدام لازم
اصالت این فرآورده مورد تأیید می‌باشد.	محصول اصل است و می‌توانید با اطمینان مصرف کنید.
اصالت این محصول قبلاً توسط سامانه یا دستگاه دیگری کنترل شده است.	استعلام قبلی انجام شده است. در صورت تکرار زیاد یا خرید از منبع نامعتبر، احتیاط کنید.
این فرآورده تقلبی می‌باشد.	محصول تقلبی است. مصرف نکنید، به فروشنده بازگردانید و به سازمان غذا و دارو گزارش دهید.
تاریخ مصرف این محصول گذشته است. لطفاً از مصرف آن خودداری فرمایید.	تاریخ انقضای محصول گذشته است. مصرف نکنید.
مصرف‌کننده گرامی به دلیل عدم بارگذاری کامل اطلاعات این محصول، امکان پاسخگویی… لطفاً طی روزهای آینده مجدداً تلاش کنید.	خطای موقت سامانه یا عدم تکمیل اطلاعات. صبر کرده و مجدداً تلاش کنید.

روش‌های فیزیکی و ظاهری برای تشخیص اصالت دارو (نکات مکمل و عملی)

در کنار سامانه TTAC، بررسی دقیق ویژگی‌های فیزیکی و ظاهری دارو و بسته‌بندی آن نیز می‌تواند به تشخیص اصالت کمک کند. این روش‌ها نشانه‌های اولیه تقلبی بودن را آشکار می‌سازند.

۳.۱. بررسی دقیق بسته‌بندی

کیفیت بسته‌بندی نشان‌دهنده اصالت است:

• کیفیت چاپ: چاپ باید واضح، بدون پخش‌شدگی جوهر و با فونت‌های صحیح باشد.
• طراحی و رنگ: باید کاملاً با محصول اصلی مطابقت داشته باشد.
• مهر و موم و پلمپ: هرگونه دستکاری، شکستگی یا عدم وجود پلمپ‌های امنیتی، مشکوک است.
• هولوگرام‌های امنیتی: وجود و صحت هولوگرام‌های تولیدکننده یا واردکننده را بررسی کنید.
• بروشور و دفترچه راهنما: وجود بروشور با اطلاعات کامل و با کیفیت چاپ مطلوب، از دیگر نشانه‌های اصالت است.

۳.۲. بازرسی ظاهری خود دارو

پس از باز کردن، خود دارو را به دقت بررسی کنید:

• شکل و اندازه: قرص‌ها/کپسول‌ها باید یکنواخت باشند.
• رنگ و بو: با رنگ و بوی شناخته شده دارو مطابقت داشته باشد.
• علامت‌گذاری: وجود لوگو یا حروف حک شده روی قرص‌ها/کپسول‌ها.
• بافت و قوام: عدم وجود خردشدگی، ترک، پودر اضافه، یا نرم/سفت شدن غیرمعمول. برای مایعات، شفافیت و عدم وجود رسوب.

۳.۳. تاریخ انقضا و سری ساخت (LOT)

خوانا بودن و عدم دستکاری تاریخ انقضا (EXP) و سری ساخت (LOT) روی بسته‌بندی ضروری است و باید با اطلاعات استعلام شده مطابقت داشته باشد.

۳.۴. بارکد دوبعدی (QR Code)

با اسکن QR Code می‌توانید اطلاعاتی مانند نام محصول و تولیدکننده را مشاهده کنید که باید با بسته‌بندی همخوانی داشته باشد.

نکات پیشگیرانه برای خریدی امن‌تر در فضای آنلاین

برای کاهش خطر خرید داروهای تقلبی و افزایش اطمینان از سلامت محصول، رعایت نکات پیشگیرانه هنگام خرید از داروخانه آنلاین یا هر سایت داروخانه ای ضروری است.

۴.۱. انتخاب داروخانه‌های آنلاین معتبر و دارای مجوز

به دنبال نماد اعتماد الکترونیک (اینماد) باشید و آن را بررسی کنید. وجود پروانه رسمی داروخانه و نام دکتر داروساز مسئول با شماره نظام پزشکی از الزامات یک داروخانه آنلاین قانونی است. آدرس فیزیکی و اطلاعات تماس کامل نیز مهم هستند.

۴.۲. احتیاط در برابر قیمت‌های “بیش از حد خوب برای واقعی بودن”

قیمت‌های بسیار پایین مشکوک هستند. قیمت را با داروخانه‌های فیزیکی و سامانه اطلاعات دارویی سازمان غذا و دارو (irc.fda.gov.ir/nfi) مقایسه کنید.

۴.۳. مطالعه نظرات و بازخوردهای مشتریان

به الگوهای تکراری شکایات در مورد اصالت یا اثربخشی توجه کنید و از نظرات بیش از حد مثبت ساختگی احتیاط کنید.

۴.۴. عدم خرید از پلتفرم‌های غیررسمی

از خرید دارو از کانال‌های تلگرامی، صفحات اینستاگرامی یا سایت‌های نامعتبر که تحت نظارت نیستند، خودداری کنید.

۴.۵. مشورت با دکتر داروساز یا پزشک

در صورت هرگونه شک، قبل از خرید یا مصرف، با متخصصان سلامت مشورت کنید.

۴.۶. اجتناب از خرید عمده داروهای جدید

اگر برای اولین بار از یک منبع آنلاین خرید می‌کنید، ابتدا با نمونه‌ای کوچک شروع کنید تا از اصالت آن مطمئن شوید.

در صورت مشاهده داروی تقلبی یا مشکوک چه اقداماتی انجام دهیم؟

اگر داروی خریداری‌شده تقلبی یا مشکوک به نظر می‌رسد، انجام اقدامات صحیح برای حفظ سلامت خود و جلوگیری از آسیب به دیگران حیاتی است.

1. عدم مصرف دارو:فوراً از مصرف دارو خودداری کنید.
2. حفظ محصول و بسته‌بندی:محصول را به همراه تمام مدارک به عنوان مدرک نگهداری کنید.
3. تماس با فروشنده:مشکل را توضیح دهید و درخواست بازگرداندن محصول یا بازپرداخت وجه را مطرح کنید.
4. گزارش به سازمان غذا و دارو:از طریق سامانه شکایات مردمی یا تماس با شماره ۱۹۰، تخلف را گزارش دهید. ارائه جزئیات کامل مهم است.
5. مشاوره با دکتر داروساز:برای راهنمایی در مورد عوارض احتمالی و اقدامات لازم، با دکتر داروساز مشورت کنید.

با انجام این اقدامات، نه تنها از سلامت خود محافظت می‌کنید، بلکه به پاکسازی بازار از محصولات تقلبی کمک خواهید کرد.

نتیجه‌گیری

حفظ سلامت فردی، با آگاهی و هوشیاری در خریدهای آنلاین آغاز می‌شود. ابزارهای قدرتمندی مانند سامانه TTAC و دقت در بررسی ویژگی‌های ظاهری محصول، راهکارهای مطمئنی برای تشخیص اصالت فراهم کرده‌اند. از اهمیت انتخاب داروخانه آنلاین معتبر تا نگاهی تیزبینانه به کیفیت بسته‌بندی، هر گامی در این مسیر به شما کمک می‌کند تا خریدی مطمئن‌تر داشته باشید.

همواره به یاد داشته باشید که سلامتی، ارزشمندترین دارایی شماست. با استفاده از این راهنمای جامع و رعایت نکات مطرح شده، می‌توانید با اطمینان کامل، از خدمات سایت داروخانه ای معتبر مانند داروخانه سلامت یزد؛ به عنوان یکی از بهترین داروخانه های آنلاین کشور بهره‌مند شوید و از اصالت محصولاتی که مصرف می‌کنید، اطمینان حاصل کنید. هوشیاری شما در این مسیر، تضمین‌کننده خریدی امن و حفظ سلامتی برای شما و عزیزانتان خواهد بود.

سوالات متداول

آیا همه مکمل‌های غذایی و ورزشی نیز مشمول استعلام اصالت از طریق سامانه TTAC می‌شوند یا برخی از آن‌ها از قواعد متفاوتی پیروی می‌کنند؟

بله، تمامی مکمل‌های غذایی و ورزشی که به صورت قانونی وارد یا تولید می‌شوند، باید دارای برچسب اصالت باشند و از طریق سامانه TTAC قابل استعلام هستند.

اگر داروی خریداری شده، هیچ‌گونه برچسب یا بارکد اصالتی نداشت و فقط یک بارکد معمولی (EAN) داشت، آیا لزوماً تقلبی است و راهکار تأیید آن چیست؟

عدم وجود برچسب اصالت نشان‌دهنده غیرمجاز بودن کالا است. چنین محصولی را مصرف نکنید و به سازمان غذا و دارو گزارش دهید. بارکد معمولی EAN برای شناسایی عمومی کالا است و اصالت را تأیید نمی‌کند.

در صورتی که با اسکن بارکد محصول، اطلاعات آن در سامانه TTAC نمایش داده نشد و یا پیام “اطلاعات فرآورده کامل نیست” را دریافت کردم، اولین اقدام صحیح چیست؟

ابتدا مجدداً استعلام بگیرید و از خاموش بودن فیلترشکن اطمینان حاصل کنید. اگر مشکل پابرجا بود، با فروشنده تماس بگیرید یا به سازمان غذا و دارو گزارش دهید. از مصرف محصول تا زمان روشن شدن وضعیت آن خودداری کنید.

آیا می‌توان به تاریخ انقضای چاپ شده بر روی داروهایی که لیبل اصالت ندارند، اعتماد کرد یا باید روش دیگری برای تأیید تاریخ انقضا به کار برد؟

خیر، به تاریخ انقضای محصولاتی که فاقد لیبل اصالت هستند، نمی‌توان اعتماد کرد. چنین محصولی ممکن است تقلبی باشد و تاریخ آن دستکاری شده باشد. تنها محصولات دارای لیبل اصالت، قابل اطمینان هستند.

چه تفاوتی بین استعلام اصالت داروهای وارداتی رسمی و تولید داخل در سامانه TTAC وجود دارد و آیا فرآیند تأیید برای آن‌ها یکسان است؟

خیر، هیچ تفاوتی در فرآیند استعلام اصالت بین داروهای وارداتی رسمی و تولید داخل در سامانه TTAC وجود ندارد. هر دو نوع محصول باید دارای برچسب اصالت باشند و از طریق روش‌های مشابه قابل استعلام و تأیید هستند.