ابعاد حقوقی ادعای جنجالیِ لو رفتن 18 سال رابطه پنهانی پارسا پیروز فر با خانم بازیگر

پس از آنکه برخی بازیگران سینما و چهره های مشهور(سلبریتی ها)در جوامع غربی جریانmetoo را مطرح کردند، برخی بازیگران زن در سینمای ایران با طرح چنین موضوعی سبب شدند برای برخی عوامل سینما پرونده ی قضایی تشکیل و ادعاهای مطرح شده در محاکم کیفری مورد بررسی قرار گرفت،فارغ از نتیجه ی چنین پرونده هایی آنچه سبب تحریر این مطلب شده،موضوعی است که چند روزی در پلتفرم اینستاگرام در ردیف مطالب پربازدید به اصطلاح ترند شده و بالتبع حواشی متنوعی حول این موضوع مطرح است.

خانمی به هویت مصدقیان که خودشان را یکی از بازیگران تاتر معرفی می کنند،در صفحه ی شخصی خویش مدعی شده که چندین سال با پارسا پیروزفر در ارتباط بوده و اخیرا متوجه این امر شده که جناب پارسا در هجده سال گذشته که با این خانم ارتباط داشته، به اصطلاحِ امروزی ها پارتنرهای دیگری هم داشته و در این مدت به وی و سایر خانم ها دروغ گفته و ایشان را اغفال کرده!!

پیش از ورود به ماهیت این ادعا و تحلیل حقوقی قضیه تذکر این نکته خالی از فایده نیست که اگر فضای سایبر و به طور مشخص اینستاگرام را یک جامعه تعریف کنیم(که البته هست)واجد بایدها و نبایدهایی است که می بایست مورد احترام هر یک از افراد فعال در این جامعه باشد که واضح ترین نشانه ی این الزام در ابتدای تعریف صفحه با طرح سوالاتی از ایجاد کننده ی صفحه بروز می کند و بنا به پاسخ های کاربر ،افراد و صفحات نزدیک به باورهای وی با حداکثر وجوه اشتراک به علاقمندی ها و باورهای وی معرفی شود.

این مقدمه کوتاه از این سو بیان شد تا دلیلی متقن باشد بر ضرورت رعایت الزامات حضور و فعالیت در یک اجتماع.

عطف به چنین امری است که در قالب رژیم های سیاسی و نظام های قضایی،سیاست تقنینی_جنایی حکومت بر تعریف الزامات قابل احترام برای حضور و فعالیت در چنین فضایی استوار شده،مقررات متنوعی مرتبط با شیوه ی فعالیت افراد انشاء می شود.

در همین راستا و همزمان با گسترش فضای مجازی و تنوع شبکه های اجتماعی تعریف شده در چنین محیطی، مقرراتی تحت عنوان جرایم رایانه ای مورخ5خرداد1388 ضمیمه قوانین کیفری حاکم بر جامعه ی ایرانی شد.

ماده729به بعد قانون مجازات اسلامی در مقام جرم انگاری برخی رفتارهای ارتکابی در فضای سایبر(فضای مجازی) مجازات چنین افعال مجرمانه ای را تعریف می کند که در این راستا فصل چهارم قانون مذکور تحت عنوان جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی به نحوه ی وقوع چنین رفتارهایی اشاره دارد اما پیش از شناسایی و تحلیل چگونگی تحقق ارکان تشکیل دهنده ی چنین جرایمی نکته ی قابل توجه،خط و معیاری است که مقنن در تعریف افعال مجرمانه در این فصل ملاک قرار می دهد و آن عفت و اخلاق عمومی جامعه است و این بهترین دلیل است بر ضرورت رعایت الزامات اخلاقی مورد پذیرش جامعه ی ایرانی در چنین فضایی(نکته ای که در مقدمه اشاره شد)

ماده 742 تا 746 به مصادیق جرایم رایانه ای که موضوع له آن عفت و اخلاق عمومی جامعه است اشاره دارد که عمده موضوعات انشاء شده در این مقررات شامل هر گونه فعالیت و همراهی در تولید،نشر،نگهداری، توزیع،فروش و… محتوای مستهجن و مبتذل است و در ادامه فصل پنجم تحت عنوان هتک حیثیت و نشر اکاذیب در مقام جرم انگاری اقداماتی است که به وسیله ی سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم،عکس،صوت و تصویر اشخاص طوری تغییر یا تحریف و سپس منتشر می شود که عرفا سبب هتک حیثیت فرد می شود و در ماده 745 به ضرورت رعایت الزامات حریم خصوصی افراد اشاره،مقرر می کند،هرکس صوت،فیلم خصوصی یا تصویر خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کندو یا در دسترس دیگران قرار دهد،مستحق کیفر حبس(91روز تا دوسال) یا جزای نقدی است.

حال بنا به مفاد مقررات یاده شده و پیرو محتوای تولید شده از سوی خانم مصدقیان اصلی ترین پرسش آن است که آیا انتشار چنین مطالبی در فضای مجازی واجد وصف مجرمانه است؟

خانم مصدقیان در قالب چندین روایت، پس از شرحِ سرگذشت رابطه ی خویش با پارسا پیروزفر به شیوه ی آشنایی و چگونگی برخی رابطه ها با جناب بازیگر اشاره کرده که در تعرفه ی اشخاص مورد نظرش از حروف اختصاری استفاده میکند!در متن روایت ها هیچ لفظ یا عبارتی که بر عنوان مستهجن یا مبتذل منطبق باشد دیده نمی شود!

اما اینکه وی به شرح رابطه ی خصوصی خویش با پارسا اشاره و بنا به آنچه روایت شده،سرگذشت هجده سال رابطه را به اختصار شرح می دهد،سبب طرح این پرسش است که آیا اقدام ایشان منطبق بر مفاد ماده745قانون مجازات است؟آیا نقل مسایلی که یک طرف آن به شخص منتشر کننده مرتبط است را می توان به انتشار اسرار دیگری تطبیق داد؟ و یا اینکه عملکرد خانم مصدقیان شامل هیچ یک از این مصادیق مجرمانه نبوده بلکه شامل مفاد ماده746است:(هر کس به قصد اضرار به غیر…به وسیله سامانه رایانه ای اکاذیبی منتشر کند….یا اعمالی را بر خلاف حقیقت به دیگری نسبت دهد….به حبس یا جزای نقدی محکوم می شود)

با این فرض که خانم مصدقیان برای آنچه بیان کرده،دلایل محکمه پسندی داشته باشد،آیا رفتار و اقدام ایشان شامل ماده فوق الذکر می شود؟!

همانطور که در مقدمه و در شناسایی ملاک جرم انگاری برخی رفتارهای صورت گرفته در فضای مجازی بیان شد،پیش از لزوم تحقق ارکان تشکیل دهنده ی جرم از منظر حقوقی و قضایی،آنچه می بایست مورد احترام و رعایت افراد فعال در چنین فضایی واقع شود،عفت و اخلاق عمومی حاکم بر جامعه است،اگر در یک جامعه پرده برداری و فاش کردن یک رابطه ی خصوصی امری قبیح و زشت است،اتخاذ چنین رفتاری بدون شک ناپسند و به دور از بایسته های اخلاقی است،خاصه اینکه شخص مخاطب و موضوع آن مطالب، چهره ی شناخته شده ای باشد،این عبارت به منزله ی تایید رفتار انتسابی به پیروزفر نبوده بلکه مقصود آن است که پیگیری و طرح هر موضوعی،موقعیت و شرایط خاص خودش را دارد و لذا بر فرض صحت ادعای خانم مصدقیان،چنین فردی که سال ها دختر یا دخترانی را فریب داده(با فرض وقوع فریب و صحت گفتار مدعیان) می بایست مورد مواخده قرار گیرد.

در تایید ضرورت رعایت چنین امری می توان به ماده96و 252و 253قانون آیین دادرسی کیفری اشاره کرد که انتشار تصویر و اتهام متهم و یا حکم محکومیت فردی که در جریان دادرسی ارتکاب فعل مجرمانه توسط وی محرز شده را منوط به قیود و شرایطی می کند لذا حتی مقام قضایی هم حق ندارد بدون ضابطه اقدام به انتشار اتهام شخصی کند که هنوز اتهام وی ثابت نشده و لذا از این منظر اقدام خانم مصدقیان محل بحث است و از سوی دیگر عطف به ضرورت رعایت اخلاق در چنین اجتماعی ،می توان از دو منظر مسیله را تحلیل کرد: اینکه دنبال کنندگان صفحه ی ایشان بنا به شرایط تعریف شده در اینستاگرام با وی وجوه اشتراکی داشته و با اراده ی خودشان وارد دایره دنبال کنندگان ایشان شده اند و لذا خانم مصدقیان می تواند مدعی شود این صفحه ی شخصی بنده است و کسی را مجبور به دنبال کردن مطالب صفحه ی خودم نکرده ام،آنچه منتشر کردم سرگذشت هجده سال زندگی شخصی خودم هست که این ادعا نیز به نوعی توجیه پذیر است اما از طرفی ممکن است این ادعا مطرح شود که رعایت برخی ضوابط و بایسته های اخلاقی از حداقل های فعالیت در فضای مجازی است که چنین ادعایی نیز مقرون به صحت است.

با این اوصاف ملاحظه می فرمایید که تحلیل و قضاوت آنچه رخ داده اقدامی سهل و ساده نبوده،نمی توان به صرف مرور چند یادداشت و روایت منتشر شده،خانم مصدقیان یا آقای پیروزفر را قضاوت کرد که به همین سبب است که بزرگان و حکما،حکم به عدم قضاوت دیگران می کنند.

در پایان امیدوارم زین پس کمتر شاهد موضوعی از این دست بوده،افراد راجع به مسایل و موضوعات شخصی و روابط خصوصی زندگی خویش با دیدی گسترده و نگاهی عمیق رفتار کنند.

نکته:ممکن است برای مخاطبان این پرسش مطرح شود که آیا عملکرد خانم مصدقیان در انتشار روایت ها رفتار مجرمانه است یا بر فرض صحت ادعای ایشان، رفتار پارسا پیروزفر واجد وصف مجرمانه است یا خیر؟که پاسخ این پرسش در پاراگراف فوق داده شد،صدور حکم در چنین فضایی خلاف ضوابط اخلاقی و قانونی است،هرچند که به زعم بنده نمی توان رفتار خانم مصدقیان را واجد وصف مجرمانه دانست.

وکیل دادگستری-شیراز